de Volkskrant van 7 december 1992, Kunst, recensie
Vreemde, vuile, rauwe, schone, verfijnde Rumori
Rumori 2: AItena Ensemble, Boerman en Analecta. Frascati, Amsterdam.
Het voordeel van geïmproviseerde muziek is dat er altijd doorgewerkt kan worden, wat er ook
misgaat. Toch was het een lelijke tegenvaller dat gitarist Derek Bailey zondag niet kwam opdraven.
In de tweede aflevering van Rumori, de concertserie die grensverlegging en kruisbestuiving
in het vaandel voert, had Bailey moeten concerteren met een bandcompositie van Jan Boerman.
Het vervelende van het geval was dat de combinatie Boerman-Bailey zo mooi bedacht was.
Stel je voor: de onvoorspelbare sprieterige geluiden van de Britse gitarist, oproeiend tegen de
elektronische getijdenstromen van magister Boerman.
Nu zagen de bedenkers van het plan, Michel Waisvisz en Huib Emmer, geen andere oplossing dan
Baileys plaats in te nemen. Met hun eigen instrumenten: elektrische gitaar, keyboard en De Handen
(het instrument waarmee Waisvisz lichaamstaal in muziektaal omzet).
Het resultaat was vreemd, nu eens chaotisch, dan weer opzienbarend, maar bijzonder boeiend. Tegenover
de 'schone' bandgeluiden van Boerman (een omgewerkte versie van zijn Ontketening II) zetten
Waisvisz en Emmer 'vuile', schokkende en schrapende tegentonen en -bewegingen. Dat leidde soms tot
perfecte bouwseltjes van timing en kleur, die echter even zo vaak weer aan diggelen werden
geknald.
Het blijft een wonderlijke discipline, zo'n ontmoeting tussen opperste vormen van vrijheid en
beteugeling. Bovendien is de confrontatie per definitie nauwelijks herhaalbaar.
En toch staat het buiten kijf dat Rumori een genre in het leven geroepen heeft.
Een herkansing voor het koppel Bailey/Boerman zou niet zou misstaan.
Het programma herbergde meer extremen. In die context maakte het Maarten Altena Ensemble een
opvallend beschaafde, haast verfijnde indruk. Altena en zijn muzikanten, die volgende week beginnen
aan een serie concerten met saxofonist/klarinettist Roscoe Mitchell bedrijven een mengvorm
van improvisatie en compositie. Hun raffinement en hun onderlinge samenwerking is zo groot dat het
klinkend resultaat nauwelijks nog verschillen tussen 'bedacht' en 'gevonden' verraadt.
Hoewel bij het trio Analecta eenzelfde soort muzikanten-intelligentie te beluisteren is houdt
daarmee tevens elke overeenkomst op. Analecta, aangevoerd door David Dramm, tevens actief als
componist van 'serieuze muziek', maakt een soort meta-rock. Noem het maar heavy meta,
want de drie drijven de rauwe klankkwaliteiten van versterkte gitaar, contrabas en drums op de
spits. Het oorverdovende trio heeft een groot deel van de tijd verdacht veel weg van een
willekeurig rockgroepje. Maar zonderlinge zijpaden, bezaaid met tegendraadse ritmes en
tempowisselingen, onthullen dat er meer aan de hand is – voorzover het gedisciplineerde
handwerk van de muzikanten dat al niet verried.
.
© Frits van der Waa 2006
