Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant van 03-11-1995, Pagina 12, Kunst, recensie

Collage van krachtbronnen, explosies en elektrocuties

Signalementen: werk van Visman, De Bondt, Raaijmakers e.a. door Paul Koek, Mia Zabelka, Dennis Rudge en Saxofoonkwartet Tumb. De IJsbreker, Amsterdam.

In het Koetshuis achter de IJsbreker staat een collectie instrumenten die ongetwijfeld zeldzamer is dan de prachtigste verzameling Stradivariussen. Talloze kabels, flikkerende lampjes, uitslaande wijzertjes, luidsprekers, rekken met panelen, knopjes, schuifjes, sinusgeneratoren: relicten uit de oertijd van de elektronische muziek, opwindender dan veenlijken of ijsmannen, want ze leven.

Al die oude spullen, verdrongen door computers en MIDI, soms op het nippertje gered uit de afvalcontainers van elektronische studio's, en nu voor het grootste deel ondergebracht in het Haags Gemeentemuseum, zijn door elektronica-antiquair René Uylenhoet aan elkaar verbonden tot één groot interactief systeem. Het fascinerende aan dit Wired Life is dat hier werkelijk sprake is van een soort klank-ecologie. Het systeem houdt zichzelf in stand en voedt zich bovendien met geluidsprikkels van buitenaf, die het opslorpt via een microfoon.

De installatie is voor en na alle avondconcerten in november te bewonderen en wordt dan bovendien 'bespeeld' door een gastmusicus. De elektra-rekening van de IJsbreker zal deze maand beduidend hoger zijn dan normaal, want ook bij het doorlezen van de concertagenda val je bij wijze van spreken over de kabels en de snoeren.

Bij de opening van de serie Signalementen werd dit stevig onderstreept met behulp van twee grote ventilatoren, video-apparatuur, en veel, veel decibels. Voor de drie afleveringen van Signalementen is telkens een andere gastprogrammeur annex hoofdrolspeler uitgenodigd. Na slagwerker Paul Koek, die woensdag de spits afbeet, mogen gitarist Jacques Palinkx en synthesizer-expert Simon Stockhausen een concert componeren - want dat is de opdracht: bundel een aantal, liefst ongelijksoortige muziekstukken tot een aaneengesloten geheel van maximaal vijf kwartier.

De avond van Koek ontvouwde zich als een muziektheatrale collage, waarin de samensteller zijn eigen ontploffingsvermogen doeltreffend had aangevuld met krachtbronnen als acteur Dennis Rudge en saxofonist Peter van Bergen, die hier tevens zijn nieuwe saxenkwartet Tumb ten doop hield. Violiste Mia Zabelka duetteerde al improviserend met haar eigen elektronische nasleep en als tussenspelen fungeerden korte video's van Edo Schoonbeek, wiens humor Monty Python naar de kroon steekt.

In de performance Armstrong en Plumes 2/Flux 2 van Dick Raaijmakers imponeerde Van Bergen door zijn elektrocuties van een saxtoon. Behalve het bij vlagen meeslepende Saxofoonkwartet van Bart Visman, dat in deze context bijna beschaafd klonk, beleefde een nieuw werk, Voice & Hands, van Cornelis de Bondt zijn première.

De Bondts muziek heeft als altijd een sterk ritueel karakter. In dit betrekkelijk korte, maar uitgesproken theatrale stuk ziet het publiek alleen de ruggen van Koek en Tumb. Koeks slagen zetten ketens van gebeurtenissen in gang, waarin de gesamplede oerkreten van Dennis Rudge als het ware geëmiteerd worden door de saxen en, onverwacht, van achteren, beantwoord worden door Rudge zelf. Het is tekenend voor de kwaliteiten van De Bondt dat hij uit dit bijna primitieve materiaal toch een dwingende en sluitende constructie weet op te trekken.


© Frits van der Waa 2006