Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant van 04-09-1997, Pagina 12, Kunst, recensie

Industriële klappen afgewisseld met een zwoel middendeel

Internationale Gaudeamus Muziekweek. Concerten door het Doelenensemble o.l. Lucas Vis, Ensemble de Ereprijs en het Asko Ensemble o.l.v. Stefan Asbury. 1 en 2 september in de Beurs van Berlage en Paradiso, Amsterdam.

Wat willen jonge componisten? Gehoord worden natuurlijk. Dus sturen ze hun partituren naar Gaudeamus, de enige instelling die zich sterk maakt voor deze intreders op de arbeidsmarkt. De kans dat de muziek wordt uitgevoerd in de Internationale Gaudeamus Muziekweek is 1 op 20, of minder. De selectieprocedure, heeft inderdaad iets van een kansspel, aangezien het godsonmogelijk is om in luttele dagen ruim driehonderd stukken grondig door te nemen en er bovendien over smaak niet te twisten valt. Gehoord worden is het eerste doel, maar natuurlijk koestert elk van de zestien componisten die er dit keer doorheen gerold zijn de heimelijke hoop zondag naar huis te kunnen gaan met de Gaudemusprijs op zak.

Als de twee Britse stukken die dinsdag werden uitgevoerd in Paradiso enigszins representatief zijn voor de voorkeur van de jury kon het wel eens een luidruchtig weekje worden. SAL'S SAX van Joe Cutler, uitgevoerd door ensemble De Ereprijs, is een stuk in de lijn van Louis Andriessen en Steve Martland: stuwende, postminimalistische muziek met zware, industriële klappen, afgewisseld met een wel erg zwoel middendeel. Nog oorverdovender was Bleeding Chunk, uitgevoerd door het Asko Ensemble, waarin Sam Hayden een pandemonium ontketent dat in eerste instantie interessant lijkt, maar uiteindelijk niet verder komt dan op gezette tijden plaats te maken voor lange, doorklinkende akkoorden.

Zoals altijd heeft Gaudeamus de prijscomposities aangevuld met andere recent werk. De première van Streams and Chorals van Jos Kunst, was in dat opzicht een afwijking van de norm, maar was wel een gepaste hommage aan de vorig jaar op zestigjarige leeftijd overleden componist. Na een lange periode van stilzwijgen trad Kunst de laatste jaren weer naar buiten met muziek die weliswaar minder stekelig, maar zeker niet minder raadselachtig was dan zijn vroegere werk. In Streams and Chorals brengen elf blazers een fata morgana-achtige aaneenschakeling van diffuse, verglijdende mixtuurklanken ten gehore, waarin een eenzame altviool (Liesbeth Steffens) haar weg zoekt. Hoewel de verstrengeling van timbre en toon fascinerend is doet het stuk als geheel wat monochroom aan.

Het project Het Eerste Doel, is bedoeld als opstapje voor jonge Nederlandse componisten. De zes stukken die het Doelen Ensemble maandag in de AGA-zaal ten gehore bracht waren uiteenlopend van karakter. Voor zover er enige overeenkomst te bespeuren was, viel het zestal uiteen in twee kampen. Aan de ene kant staan de componisten die uitgaan van tonaal materiaal, zoals Hans Koolmees die in zijn Tentet een verknipte big band-muziek laat horen, of Bart de Kemp, wiens dichtgemetselde Between nightbar and factory herhaaldelijk een gangsterfilm in gedachten riep.

Aan de andere kant staan de verkenners van het dissonante terrein der chromatiek, dat bij dit concert althans de interessantste resultaten opleverde. Frantic Mad, een (overigens voortreffelijk gespeeld) strijkkwartet van Cynthie de Jong is met zijn dynamische versnippering en zijn hoge gehalte aan secunden en septiemen bijna een stuk 'in oude stijl', maar bevat niets overtolligs en handhaaft acht minuten lang een grote stuwkracht. De in Rotterdam studerende Mexicaan Juan Felipe Waller Vigil daarentegen speelt in zijn Eye Masking een origineel, maar wat wisselvallig spel met de klankkleuren van elf musici, die gedeeltelijk verborgen zijn achter een scherm. Allengs neemt het stuk een theatrale wending door de geleidelijke machtsovername van een aanvankelijk onzichtbare sopraan. Met haar fenomenale vertolking van deze partij had Barbara Hannigan een belangrijk aandeel in het welslagen van het stuk.


© Frits van der Waa 2006