Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant van 27-11-1998, Pagina 22, KUNST & CULTUUR, recensie

Bazuinende engeltjes wijzen de weg

De enhanced cd mag in sectoren als de jazz een ingeburgerd verschijnsel zijn, maar in de klassieke platenbak zie je ze nog niet veel. Een enhanced cd - kom, wie verzint er even een goed Nederlands woord voor? - is een cd die behalve een gewone portie muziek ook nog een cd-rom-compartimentje met begeleidende informatie bevat, dat je dus op de computer kunt afspelen. Als alles goed gaat tenminste.

Het in Zeewolde gevestigde label NorthWest Classics heeft onlangs twee van zulke cd's uitgebracht: een Schubert-cd, uitgevoerd door Jos van Immerseel op een authentieke Tröndlin-fortepiano uit 1835, en een bloemlezing uit de barokmuziek, gespeeld door Leo van Doeselaar op het Hinsz-orgel in het Groningse plaatsje Leens. De enhanced cd is uiteraard een ideaal medium om de werking en de visuele rijkdom van zulke bijzondere instrumenten aanschouwelijk te maken.

Leo van Doeselaar heeft op zijn cd een aantal stukken bijeengebracht waarin typische viool-stijlfiguren zijn getransplanteerd naar het klavier. De titel van de plaat luidt dan ook De Imitatio Violistica. Overigens wijst Van Doeselaar erop dat het orgel ('de synthesizer van de barok') bij uitstek een imitatie-instrument is, zodat er nog talloze vergelijkbare compilaties denkbaar zijn.

Deze originele invalshoek, Van Doeselaars joyeuze spel, en de kwaliteiten van het Hinsz-orgel maken het tot een cd met een onweerstaanbare allure. Het cd-rom-gedeelte is al even fraai uitgevoerd. Drie bazuinende engeltjes wijzen de weg naar een geschiedschrijving van het orgel, een uitgebreide verzameling opvallend mooie foto's, en een paar korte filmpjes waarin onder andere de werking van de balgen wordt verklaard. Maar het leukste is de mogelijkheid zelf met de muis registers open te trekken. Het geluid van het cd-rom-deel is weliswaar een beetje krakerig, maar dat mag de pret niet drukken.

Vergeleken met deze succesvolle excursie stelt het computerstuk van de Schubert-cd flink teleur. Met het audio-deel is niets mis: Van Immerseels vertolkingen zijn luisterrijk, en de historische fortepiano heeft een warm geluid, met vele schakeringen. Maar de cd-rom wil niet verder dan het eerste menu, ook niet na het installeren van de bijgeleverde videoprocessor (wat voor de andere cd helemaal niet nodig is). Met enige omwegen lukt het om twee filmpjes te bekijken waarin Van Immerseel de werking van de demper en het dolce-mechaniek verklaart. Ook biedt de cd een kijkje in het binnenwerk, alsook in het studeervertrek van de pianist.

Het is een soort zoekplaatje: hot spots bieden de mogelijkheid dingen beter te bekijken. De tuin van Van Immerseel bijvoorbeeld. Het is allemaal erg mager, een beetje kinderachtig, en het geluid is niet goed. En na een uur gehannes weten we nog steeds niet waarom de ondertitel van de cd Abschied von einem Freunde luidt. Ook het cd-boekje verschaft geen uitleg.

Wat rest is een welbesteed uurtje luistergenot, en verbazing dat een en hetzelfde bedrijf twee zo ongelijkwaardige producten heeft kunnen afleveren.

De Imitatio Violistica: werken van Bruhns, Böhm, Vivaldi en Bach, door Leo van Doeselaar, orgel. NWC 168935.

Schubert: Sonate in Bes, D 960 en Drie Klavierstücke, D 946, door Jos van Immerseel, fortepiano. NWC 117196.


© Frits van der Waa 2006