de Volkskrant van 30-01-1999, Pagina 9, KUNST, Recensie
Niet vals
is nog
niet zuiver
Mozart, Berg en Mendelssohn, door het Carmina Kwartet. 28 januari,
Concertgebouw, Amsterdam. Herhaling: 30/1.
Door het spelen van computerspelletjes ontwikkelen kinderen een goede
oog-hand-coördinatie, zoals dat heet. Het is een verworvenheid die
men vooral in het leger en de luchtmacht op prijs stelt. In de muziek
heb je meer aan een goede oor-hand-coördinatie. Om die te trainen heb
je (nog) geen computer nodig. Een muziekinstrument werkt beter.
Maar ook daarin heb je levels, net als bij de computerspelletjes. Er
is geen instrument zo gevoelig als de viool, en er is geen muziek zo
gevoelig als de strijkkwartetliteratuur. Dat demonstreerde het in
Zwitserland gevestigde Carmina Kwartet donderdag in de Amsterdamse
Kleine Zaal.
De vier strijkers zijn gedreven vertolkers met een geweldig inzicht
in de wereld achter de noten. Ze smeden hun partijen aaneen tot
één vloeiend discours, waarin elke stem zijn eigen leven
leidt en toch organisch opgaat in het geheel. Expressie, kleur en
dynamische contrasten krijgen het volle pond, en de timing is superieur.
Niettemin had hun interpretatie van Mozarts 'Dissonanten'-kwartet en
Mendelssohns Zesde Strijkkwartet iets penibels. En dat had dan toch te
maken met een falende oor-hand-coördinatie: hoewel je onmogelijk
kunt beweren dat het Carmina Kwartet vals speelt, speelt het ook niet
echt zuiver. Het spel werd doorspekt met kleine smetjes in de intonatie,
waardoor het klankbeeld rust en warmte ontbeerde. Als ik op mijn eigen
oog-oor-coördinatie mag vertrouwen, kwamen ze vooral van eerste
violist Matthias Enderle. Het zou me niets verbazen als Enderle en zijn
medestrijkers veel met pianisten samenspelen: dat vergt een andere
intonatie, want een piano is per definitie onzuiver.
Alban Bergs Strijkkwartet had hier minder onder te lijden, aangezien
het een zogenoemd 'atonaal' muziekstuk is, waarin de reine drieklank
juist taboe is. Hoewel deze taal geen geheimen heeft voor de vier
strijkers, die vooral in het turbulente tweede deel een griezelige
versmelting bereikten, klonken ook hier veel van die te krap genomen
piano-tertsen.
Pas in de toegift, het tweede deel uit het strijkkwartet van Ravel,
kwamen alle vingers precies op de goede plaats terecht en toonde het
Carmina Kwartet heel even dat het wel degelijk tot top-uitvoeringen in
staat is.
© Frits van der Waa 2006
