Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 5 december 2005 (pagina 10)

'Paulus' met noten uit het lood

Paulus, van Mendelssohn, door het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor o.l.v. Jaap van Zweden. 2 december, Muziekcentrum Vredenburg, Utrecht.

Mendelssohns oratorium Paulus is een vaste steunbeer in het repertoire van de vele Christelijke Oratorium Verenigingen die ons land rijk is. De laatste keer dat het werk door een van de landelijke orkesten werd uitgevoerd is alweer een tijdje geleden - in 1999 bij het toenmalige Noordhollands Philharmonisch.

In de tussentijd is er wel wat aan het imago van de apostel veranderd. Volgens een onderzoek van de Groningse student Thijs Voskuilen zou Paulus namelijk een Romeinse infiltrant zijn geweest die politiek-religieuze agitprop bedreef, en zo het jonge christendom een heel andere en beslissende wending wist te geven. Een feit is in elk geval dat Paulus eigenhandig verantwoordelijk is voor een aantal minder plezierige kanten van het christelijk geloof, zoals de houding van de kerk ten opzichte van vrouwen.

Voor Mendelssohn was Paulus, dat hij componeerde in 1836, juist een zinnebeeld van zijn eigen bekering tot het protestantisme. Tien jaar later schreef hij nog een tweede oratorium, Elias, dat vorige maand werd uitgevoerd door het Koninklijk Concertgebouworkest en het Groot Omroepkoor onder Philippe Herreweghe. Vrijdag was dan de beurt aan Paulus, met hetzelfde koor, het Radio Filharmonisch Orkest en Jaap van Zweden.

Er klinkt veel Bach in Paulus: koraalzettingen, aria's, en meerstemmige koren die voor de verandering niet 'Kreuzige!' maar 'Steinige!' zingen. Het Groot Omroepkoor had er wel zin in en voerde de geluidsdruk in het Utrechtse Muziekcentrum bij wijlen op tot minder prettige hoogten. Dirigent Van Zweden was er ook helemaal bij en zweepte de klank op om hem tezelfdertijd weer te bedwingen.

Het was jammer dat de overige uitvoerenden minder gemotiveerd waren. Tenor Lothar Odinius spande de kroon met een vrij grote hoeveelheid uit het lood geplaatste noten, waaraan de solocello in het ariaatje Sei getreu bis in den Tod ijverig meedeed. Bas Geert Smits, verleende de rol van de infiltrant Paulus een niet bijster geïnteresseerde luister. Ook sopraan Charlotte Margiono is wel eens beter op dreef geweest.

Hoewel Mendelssohn in de loop van twee uur bijbelteksten toonzetten steeds meer op dreef komt, had vooral het orkestrale aandeel een routineuze inslag. En dat kun je het ten dele wegbezuinigde en door elkaar geklutste muzikantenverbond, dat vorige week in dezelfde zaal nog een schitterend Honegger-programma speelde, nauwelijks aanrekenen. Paulus kan in elk geval voor de komende zes, zeven jaar weer met een gerust hart worden toevertrouwd aan de COV's.


© Frits van der Waa 2006