de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 10 augustus 2006 (pagina K16)
Debuut van fantasy-auteur Scott Lynch (28) is om van te smullen
Listig Gentleman-gajes
Ook het internet heeft verlaten plekken waar ooit iemand een deel van zijn leven doorbracht, maar
die er nu onbewoond bij liggen, met alle spullen nog precies zoals de gebruiker ze achtergelaten
heeft. Zo'n plek is http://stupidnewbie.blogspot.com, waar eens een aankomende fantasy-auteur
verslag deed van de wording van zijn eerste roman. Het verslag is nooit afgemaakt, het boek wel. Dat
kwam doordat een uitgever die geregeld rondneusde op dat soort sites, talent rook en de aankomende
auteur een aardig contract aanbood.
Dat alles is minder dan twee jaar geleden, en Scott Lynch – want zo heet die intussen 28-jarige
schrijver – is al een eind gevorderd met zijn tweede boek. Zijn eersteling is in mei uitgekomen,
en bovendien ook al in een paar andere talen vertaald, waaronder het Nederlands. Zelfs de filmrechten
zijn al verkocht.
De leugens van Locke Lamora is inderdaad een boek om van te smullen, althans voor lezers die
in bezit zijn van een niet al te zwakke maag. De personages die Lynch ten tonele voert, staan elkaar
namelijk op een bijzonder onzachtzinnige manier naar het leven. De praktijken in de
Abu Ghraib-gevangenis zijn er niets bij.
Maar dat geeft niet, want alles in dit boek, zelfs het geweld, is een beetje surrealistisch, zoals
het fantasy betaamt. Wat De leugens van Locke Lamora onderscheidt van het leeuwendeel van
het genre is dat het geen middeleeuws getint epos is, maar een schelmenroman. Locke Lamora, de
hoofdpersoon, is een meester-oplichter. Het liegen en bedriegen zit hem in het bloed, natuurlijk
steelt hij alleen maar van de rijken, en hij en zijn trawanten, die zich het Gentleman-gajes
noemen, gaan voor elkaar door het vuur.
Op zichzelf is Locke Lamora niet een figuur met wie je je direct identificeert, maar Lynch wekt toch
sympathie voor hem door als in een reeks flashbacks het verhaal van zijn jeugd door het boek
heen te vlechten. Het verhaal van het weesjongetje dat in handen valt van de Dievenmaker maar zo
uitgekookt is dat die al snel zijn handen niet meer aan hem wil branden, doet denken aan dat van
Oliver Twist, al is zijn levenswandel heel wat minder deugdzaam.
Het decor waartegen de listig gesponnen intrige zich afspeelt, is de stad Camorr, een door kanalen
doorsneden conglomeraat van woonwijken, pleinen en paleizen dat onmiskenbaar doet denken aan Venetië,
temeer daar de nomenclatuur sterk Italiaans aandoet. Maar Lynch heeft daarbij wel een Felliniaanse bril
opgezet, getuige de kleurrijke en barokke beelden die hij oproept, of het nu gaat om de hoven van de
decadente adel of de schuilholen van de diverse schurken die in de schaduw van de weelde aan de touwtjes
van Camorr trekken.
Ook de vendetta's die een drijvende kracht achter de intrige zijn, komen uit de Italiaanse keuken.
Moralistisch is deze vertelling bepaald niet. Maar dat is een prettig nieuw gegeven binnen de fantasy,
waar veelal een stereotiep onderscheid wordt gemaakt tussen kwade en goede machten. Er loopt welgeteld
één tovenaar in het boek rond, maar die komt pas halverwege op de proppen en is bovendien
van de tegenpartij. De held en zijn vrienden beschikken niet over magische krachten en zijn dus
uitsluitend aangewezen op hun eigen leepheid.
De voortdurende listen en lagen waarmee de rivaliserende partijen elkaar steeds weer de loef proberen
af te steken, geven de vertelling een reuzenvaart. Ondanks een omvang van over de vijfhonderd pagina's
is De leugens van Locke Lamora echt een boek om in één ruk uit te lezen. En
daarmee is het verhaal niet uit, want Lynch heeft zich voorgenomen om de latere lotgevallen van de
Gentleman Bastards, zoals Lamora's bende in het Engels heet, uit te werken tot een zevendelige cyclus.
Alsof hij het succes van J.K. Rowling en haar Harry Potter achterna wil, zou je denken – zij het
dat die keurige kostschooljongen natuurlijk nooit in een vat vol paardenpis zal belanden, zoals
Lamora halverwege het verhaal overkomt.
www.scottlynch.us
http://stupidnewbie.blogspot.com
Scott Lynch: De leugens van Locke Lamora. Vertaald uit het Engels door Piet Verhagen.
Uitgeverij M.541 pagina's € 19,95. ISBN 90 225 4409 5
© Frits van der Waa 2006
