Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 26 oktober 2009

Fluisterzacht, soms zelfs té

Debussy, Widmann en Beethoven door het Cleveland Orchestra o.l.v. Franz Welser-Möst. 24 oktober, Concertgebouw, Amsterdam.

Als er één ding is waar het Cleveland Orchestra goed in is, dan is het fluisterzacht spelen. Dat moet de verdienste zijn van Franz Welser-Möst, de Oostenrijker die sinds 2002 de artistieke leiding voert over het orkest, dat geldt als een van de beste van Amerika.

Welser-Möst schuwt het contrast niet, en dat geldt zowel voor zijn muzikale benadering als voor zijn programmakeus: bij het Amsterdamse optreden combineerde hij Beethovens Vijfde, met voorsprong het bekendste werk uit het ijzeren repertoire, met het eigentijdse, 25 minuten durende Chor van Jörg Widmann.

In combinatie met de toegift, het voorspel van Wagners Lohengrin, werd het een erg Duits programma. Maar de 49-jarige dirigent slaagde erin zwaarte op afstand te houden.

Dat bleek al bij het onaardse fluïdum dat hij de strijkers ontlokte in de eerste van Debussy's Nocturnes. In het werk van Widmann ging het nog subtieler toe, met instrumenten die ongemerkt klankkleuren doorgaven aan elkaar. Widmann past in Chor de Bolero-truc toe, door de uiterst karige muziek allengs uit te laten groeien naar spectaculair orkestgeweld. Het gaat alleen met wat meer omwegen, en de vervuilde filmmuziek aan het slot werkt als een anticlimax.

In Beethovens symfonie hield Welser-Möst het gaspedaal diep ingedrukt, wat tot een uitvoering met een grote stuwkracht leidde. Hij wist de orkestklank perfect af te stemmen op de akoestiek van het Concertgebouw, op die ene passage na waar hij de pizzicati spelende strijkers zo zacht liet fluisteren dat ze verdwenen in de begeleiding.


© Frits van der Waa 2009