de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 4 juni 2014
Oer-uitvoeringen van Andriessens solo's
Louis Andriessen: Solos for virtuosi. Attacca.
De vijftien solostukken die Attacca op cd heeft uitgebracht om de 75ste verjaardag van Louis Andriessen luister bij te zetten, omspannen nog net geen halve eeuw. Op verzoek van de componist zijn het allemaal oer-uitvoeringen en ruim de helft ervan is dan ook al eens in enige vorm op de plaat verschenen. Het is niettemin een fraaie staalkaart van wat Andriessen in de zijlijn van zijn grote werken heeft geproduceerd. In de eerste vier daarvan, uit de jaren zestig, hoor je vooral een toondichter die nog op zoek is, maar vanaf Ende uit 1980, fameus gespeeld door Frans Brüggen op twee blokfluiten tegelijk, is de Andriessen-signatuur heel herkenbaar: hoekige, pulserende ritmiek en wringende harmonieën. Het muzikale niveau ligt in alle opzichten hoog, maar Woodpecker door slagwerkster Tatjana Koleva en Xenia door de zingende violiste Monica Germino horen tot de uitschieters. Een piano-improvisatie door de componist zelf is een even passend als pakkend slot.
Stravinsky: Oedipus Rex, Apollon Musagète. London Symphony Orchestra & Monteverdi Choir olv Gardiner. LSO Live.
Als uit marmer gehouwen, zo klinkt het opera-oratorium Oedipus Rex van Stravinsky en librettist Jean Cocteau – tenminste, dat dachten we altijd. Op de nieuwe cd van het London Symphony Orchestra rekent dirigent John Eliot Gardiner af met het strenge, cerebrale en ongenaakbare dat Stravinsky's muziek, en dan speciaal dit in 1927 gecomponeerde werk, dikwijls aankleeft. In het begin klinkt het zelfs een beetje oubollig, vooral als heldentenor Stuart Skelton als Oedipus zijn strot opentrekt. Maar uiteindelijk gaat het erom dat er expressie en drama schuilen achter de inderdaad wat monolithische texturen en hermetische Latijnse teksten. De climax is een tragische mallemolenmuziek wanneer Oedipus ontdekt dat hij met zijn eigen moeder Jocaste getrouwd is. Nog sardonischer is de scene waarin Jocaste zichzelf verhangt en Oedipus zijn ogen uitsteekt. Actrice Fanny Ardant spreekt met prachtig schurende stem de Franstalige resumés. Het ballet Apollon Musagète is ook opvallend en warmbloedig. De live-opnamen hadden iets ruimtelijker gemogen.
Mozart: The last three symphonies. Orkest van de Achttiende Eeuw olv Brüggen. Glossa.
Vier jaar geleden was Frans Brüggen, hoewel ook toen al gebogen, onbetwist de enige dirigent van het Orkest van de Achttiende Eeuw. Nu hij een stapje terug heeft moeten doen, krijgen de opnamen die het gezelschap destijds in de Rotterdamse Doelen maakte van Mozarts laatste drie symfonieën nu al iets van een muzikaal testament. De schok van het nieuwe heeft Brüggens benadering na ruim dertig jaar natuurlijk niet meer. Zijn Mozart is gaandeweg wat milder geworden, maar daarom niet minder pregnant. In de symfonie nr. 39 hoor je nog echo's van Don Giovanni, in nr. 40 schudt de dirigent de Mozartverrassingen als een goochelaar uit zijn mouw, en de laatste, de 'Jupiter', blinkt uit door een combinatie van exuberantie en evenwicht.
© Frits van der Waa 2014
