1. Het eerste portret van Mozart, voor zover bekend. Hij is zes of zeven jaar oud. 'Via de geheime betaalmeester, die in galakleding voor ons huis kwam aanrijden, stuurde de keizerin ons twee kostuums,' schreef Mozart senior op 16 oktober 1762 uit Wenen. Prachtig, zo'n 'geheime' functionaris. De vorsten aan wie Mozart zijn wonderkinderen toonde, maakten hun handen zelden vuil aan baar geld. Ze betaalden bij voorkeur in natura. Het geborduurde kostuum (het andere was voor Mozarts zusje) was oorspronkelijk gemaakt voor prins Maximiliaan, die even oud was als Mozart junior. Het portret is gemaakt in Salzburg, waarschijnlijk door de schilder Pietro Antonio Lorenzoni.

2. In november 1763 was Leopold Mozart met zijn twee kinderen in Parijs, waar Louis Carrogis de Carmontelle hen vastlegde in deze aquarel. Het lijkt - tot en met de gezichten - sprekend op vele andere conventionele tafereeltjes die uit Carmontelles waterverfkwast zijn gevloeid. Het realiteitsgehalte van het popperige Mozartje kan niet hoog worden aangeslagen. Er bestaan ook gravures naar dit plaatje. Leopold Mozart maakte er reclame mee.

3. Detail van een schilderij van Michel Barthélemy Ollivier, vervaardigd in de zomer van 1766. Getoond is een theevisite bij prins Louis-François de Conti in de 'Temple'. Het minuscule figuurtje aan het klavecimbel is de 10-jarige Mozart.

4. Een Mozart waar je wat aan hebt, interessant om te vergelijken met latere portretten. Ogen en mond lijken karakteristiek. Het portret is in Verona geschilderd door Saverio dalla Rosa, drie weken voor Mozarts veertiende verjaardag. Het schilderij kwam pas in 1856 weer boven water. Het karmijnrode pak was een kostuum dat Mozart dikwijls droeg. Het klavecimbel is volgens de inscriptie gebouwd in 1583 door de Venetiaan Celestinus. Op de lessenaar staat een Molto allegro, waarschijnlijk Mozarts KV 72a.

5. Vijf centimeter in doorsnee en geschilderd op ivoor. Deze miniatuur, toegeschreven aan een zekere Martin Knoller, zou in 1773 zijn ontstaan in Milaan. De deskundigen hebben lang getwijfeld aan herkomst en authenticiteit. Belabberd geschilderd is het hoe dan ook. Opvallend is het getoupeerde kapsel, een Carré de Grecque. Vermoedelijk nam Mozart dit portret mee uit Italië als cadeautje voor zijn zuster. In een brief uit 1819 beschrijft ze een portret waarop de componist er al 'ziekelijk en geel' uitziet; hij was pas hersteld van een ernstige leverkwaal. Mogelijk gaat het om deze afbeelding.

6. Nog z'n miniatuur, eveneens geschilderd op ivoor, ditmaal uit de herfst van 1777. De schilder is onbekend. Voor een 21-jarige ziet Mozart er nog wel erg pril uit. Vergelijk het wel even met het volgende portret.

7. Een jonge Mozart die ergens op lijkt, op zijn minst op andere portretten. Als het meezit op de 21-jarige Mozart zelf. Maar het is een kopie. Het origineel uit 1777 (Salzburg) is verdwenen. het Mozarteum heeft een kopie van de kopie. In Italië was Mozart door Paus Clemens XIV onderscheiden met de Orde van de Gulden Spoor. Hij draagt de versierselen op een donkerbruin kostuum. Mozart verwijst in een brief van 23 september 1777 naar dit portret: 'Ik antwoordde hem' (een vrijpostige bediende in een herberg) 'met al mijn ernst, zoals ik op het portret ben.' Het onbeholpen schilderij toont de zoveelste neusvariant. De familie Mozart vond het destijds ganz und gar ähnlich

8. De familie Mozart. De schilder, Johann Nepomuk della Croce, begon er aan in de herfst van 1780. Wolfgang was al geschilderd toen hij in november op reis ging naar München. In brieven die hij naar huis schreef informeerde hij hoe ver het was met het portret. het schoot niet erg op, berichtte vader Mozart uit Salzburg. eerst was Nannerl ziek geworden, en toen was hijzelf geveld door 'Catharr und Revmatismus durch alle äusserlichen Theile des Leibes'. De bijna 25-jarige Mozart staat er keurig, maar niet erg expressief op. De moeder - aan de wand - was al een paar jaar dood. Leken de vier leden van de familie Mozart echt zo veel op elkaar?

9. Postuum portret dat Barbara Krafft in 1819 schilderde voor Josef Sonnleithner, een verzamelaar van konterfeitsels van beroemde componisten. Mozart was al 28 jaar dood. Het familieportret waarop de componist voor haar 'model zat', was 38 jaar eerder geschilderd. Krafft heeft ook aan andere portretten een voorbeeld genomen. Mozarts zuster Nannerl, inmiddels 67 jaar oud, vond het kunststuk 'goed lijken'. Maar het blijft een afbeelding uit de tweede hand.

10. Dit silhouet stamt uit 1785 en is gemaakt door Hieronymus Löschenkohl, voor een Musik- und Theater-Almanach die het jaar daarop verscheen. Silhouetportretten waren populair aan het eind van de achttiende eeuw. Zo'n schaduwprofiel is eenvoudig te tekenen en te reproduceren. Het is een veel verspreide afbeelding van de componist, zoals men in het Mozartjaar zal merken. Het nadeel van de techniek is evident. Er is een boel niet te zien. Desondanks een prent om rekening mee te houden.

11. Josef Lange schilderde Mozart in 1782. Het portret is verloren gegaan, maar leeft voort in deze lithografie.

12. Dit medaillon van de Weense kunstenaar Leonard Posch is een bron geworden van rariteiten en problemen. Doordat het een reliëf is weerstaat het de 'objectiviteit' van de moderne fotografie. het staat in talloze boeken afgedrukt, maar geen foto is gelijk. Een nieuwe kan niet worden gemaakt, want het origineel, een wasreliëf uit 1788, is in 1945 uit het Mozart-museum verdwenen.

13. Geen nood, want Posch heeft in de winter van datzelfde jaar een tweede versie gemaakt, ditmaal een gipsmedaillon, waarbij hij Mozart een jas heeft aangetrokken en zijn kapsel aan de mode heeft aangepast. Vermoedelijk heeft Posch Mozart knapper gemaakt dan hij was. Vergeleken met de eerste versie - en ook met de overige portretten - zijn de mond en de neus al 'klassieker' gestileerd. Desondanks een waardevol portret, al was het maar omdat het verschillen tussen andere portretten overbrugt. Zie ook 20, 21 en 22.

14. Het laatste naar het leven getekende portret ontstond in april 1789, tijdens een verblijf in Dresden. De trekenares was de 29-jarige Dorothea Stock. Met de gehanteerde techniek - tekenen met een zilveren stift op papier dat met krijtgrond was geprepareerd - werd vermoedelijk een subtiele gelijkenis nagestreefd. Het portret is geflatteerd genoemd, waarbij waarschijnlijk werd gedoeld op het grote, opvallend heldere oog. Karakteristiek zijn wel het hobbeltje in de neus, de vorm van mond en lippen, de kleine, terugwijkende kin, en de vetkwab in de wangpartij. De tekening heeft veel gemeen met het onvoltooide portret door Josef Lange.

15. Onvoltooid schilderij door Mozarts zwager Josef Lange, vermoedelijk uit 1789.

16. Een recente kandidaat voor het Mozart-panopticum, gepubliceerd door de Londense antiquaar en Mozart-verzamelaar Albi Rosenthal. Opnieuw een zilverstifttekening. De namen van maker en geportretteerde ontbreken. De tekening dook aan het begin van de jaren zeventig op in Frankfurt, uit een tot dan toe intact gebleven verzameling. Het portret zou gemaakt zijn in een van de laatste jaren van Mozarts leven. Publicatie van de tekening leidde tot een discussie. De overeenkomst met andere protretten is treffend, maar er zijn ook verschillen: vooral de neus wijkt af, terwijl het jukbeen relatief hoog ligt. Toch een geloofwaardige gegadigde.
Wil de echte Mozart nu opstaan?

17. In januari 2005 maakte de Gemäldegalerie in Berlijn bekend dat er een nieuw Mozart-portret was ontdekt. Het is gemaakt door Johann Georg Edlinger en zou geschilderd zijn in Mozarts laatste levensjaar. Gezichtsmetingen tonen een opvallende overeenkomst met het portret uit 1777 (hier nr. 7). Intussen zijn er alweer bezwaren gerezen tegen deze hypothese. Het portret zou niet Mozart voorstellen, maar een koopman uit München, genaamd Joseph Anton Steiner.

18. Met een Mozartjaar in het verschiet schieten de Mozartportretten als paddestoelen uit de grond. Dit miniatuur kwam in december 2005 boven water, in Zwitserland, in een hotel aan de Thuner See. Op de achterkant zou Nannerl staan afgebeeld. Wat een schattig jongetje! Als dit een authentiek portret is, is het zwaar geflatteerd.

19. Voor de volledigheid: het dodenmasker waarvan ongeveer niemand gelooft dat het hem echt is.

20. Gravure naar het gipsmedaillon van Posch, die op haar beurt weer tal van kinderen en kindskinderen heeft voortgebracht. Natekenen is ook een kunst.

21. Nabootsing van de voorgaande gravure door Quenedey.

22. Gravure van G.A.Sasso, naar een fantasie van G.B. Bosio (gebaseerd op de voorgaande), die tot in de twintigste eeuw als authentiek heeft gegolden.

23. Niet Mozart. Het beeldig jonkertje met bruine ogen (reden tot verwondering bij de onderzoekers) is bijna een eeuw lang aangezien voor Wolfgang Mozart. Het schilderij, van Thaddäus Helbling, had een respectabele stamboom. Het kwam uit de nalatenschap van Lorenz Hagenauer, huisbaas van de familie Mozart in Salzburg. Pas in de jaren vijftig werd geappelleerd: het is waarschijnlijk een portret van Graf Karl Firmian (1770-1822).

24. Geen commentaar.

25. Tom Hulce als Mozart in Amadeus.