Verschenen in de Groene Amsterdammer van 23 maart 1983
Strijdmuziek in Alkmaar
Minder vuisten, meer emoties
Linkse muziek bestaat niet. Linkse muzikanten weL Ze spelen in buurthuizen, op straat, bij demonstraties
en manifestaties. Koren, orkesten en ensembles. Honderden van hen stromen op zondagochtend 13 maart het
kultureel centrum De Vest in Alkmaar binnen. Men sleept met tuba's en gitaren en ritselt met blaadjes
tekst. Averechts, De Rooie Toon, Koor(ts), Morgenrood, Het Vrolijk Verzetskoor. Bij elkaar meer dan 30
strijdkoren- en orkesten.
In drie zalen tegelijk wordt de meest uiteenlopende muziek ten gehore gebracht. Groepen van vier tot
40 mensen. Met of zonder dirigent. Eenstemmig, meerstemmig, met of zonder gitaar, saxofoons, akkordeon,
theekistbas of piano, versterkt en akoestisch, lyrisch en militant. Over onderwijs en onderdrukking, van
El Salvador tot Amelisweerd, tegen bommen en voor bomen, strijd- en straatmuziek in allerlei stijlen.
Op verzoek van de organisatie wordt er vooral eigen werk gespeeld. Het muzikaal niveau is onverwacht
hoog. "Vierstemmig, dat kunnen wij nog lang niet", hoor ik iemand verzuchten. Maar ook als er
eenstemmig, rommelig of wat vals wordt gezongen, maakt het plezier van de muzikanten dat ruimschoots
goed.
Muzikale waarden staan in strijdmuziek niet voorop, maar een goede uitvoering is wel belangrijk voor
het overbrengen van de boodschap. Enkele groepen brengen al muziektheaterprodukties, maar de meeste
koren vinden hun eigen optreden nog te statisch. Ze hebben behoefte aan een meer theatrale benadering.
Ook daarom is de manifestatie op touw gezet: om van elkaar te leren, en om de behoefte aan ondersteuning
te peilen.
In de centrale hal van De Vest heeft elke groep een eigen stand, waar stapels muziek,
grammofoonplaten en liedbundels te koop liggen. De moeite waard is vooral het Liedboek van de Strijd,
een fraai uitgevoerde publikatie met een schat aan verzetsliederen.
De manifestatie is georganiseerd door het Alkmaars Straatorkest, geruggesteund door het Kultureel
Front Nederland. Kultureel Front is een vereniging, opgericht in 1974, die zich inzet voor de
verspreiding en de ontwikkeling van de strijdkultuur, niet alleen muziekgroepen, maar ook
theatergezelschappen, beeldende kunstenaars en filmmakers. Kultureel Front houdt zich tegenwoordig
vooral bezig met het organiseren van dit soort ontmoetingen, workshops en studieweekends.
"We willen beslist niet de linkse kultuur klaimen", zegt Willem Coppes, medewerker van Kultureel
Front. "Die maken de mensen zelf wel. We hebben wel professionele groepen, zoals Proloog, in ons
bestand, maar de nadruk ligt nu toch steeds meer op amateurgroepen. Amateurs hebben in principe veel
meer te leren, en ze hebben vaak moeite een dirigent of een arrangeur te vinden. Uitwisseling is op
zo'n grote manifestatie wel moeilijker, vandaar ook dat we binnenkort een aantal muziekworkshops willen
gaan organiseren."
De strijdmuziek-nieuwe stijl is pas sinds 1968 goed op gang gekomen en is overigens meer een zaak
van de linkse intelligentsia dan van arbeiders. De ouderwetse, grote, dikwijls partijgebonden
arbeiderskoren hebben na de oorlog aanzienlijk aan belang ingeboet, maar ook daar heeft zich inmiddels
een jongere garde aangediend.
Willem Coppes: "Koren van de oude stempel zijn er bijna niet meer. De tegenstelling kapitaal-arbeid
speelt nu ook niet meer zo'n rol. Vijf jaar geleden was het nog veel meer de strijd met de vuist omhoog,
de maatschappij-analyse, die voorop stond. Het belang van emoties, angsten wordt veel meer erkend en
dat heeft gezorgd voor een zekere vervaging, of verbreding, van het begrip strijdkultuur." _
Naarmate de dag vordert komt de sfeer er meer in. De Fanfare van de Eeuwigdurende Bijstand Trekt op
het plein voor De Vest een grote menigte belangstellenden. Toch zijn er ook in de strijdkultuur
elementen van de massakultuur binnengeslopen. Soms lijkt het of er meer gekonsumeerd dan geparticipeerd
wordt. En het afsluitende optreden van Vloep-Super, de opvolgers van RK de Veulpoepers, swingt wel,
maar speelt zich toch af over de hoofden van de mensen heen. Ik miste De Internationale uit
honderden kelen. Een beetje traditie mag er toch wel zijn?
Het adres van het Kultureel Front Ne-derland is: Pauwstraat 13a, 3512 TG Utrecht, (030) 31.72.63.
Het Liedboek van de Strijd is uitgegeven door "De Uitbuyt", Postbus' 235, 6700 AE Wageningen, (08370)
2.08.55. Prijsf 18,50.
Het adres van het Landelijk Archief voor progressieve koren en orkesten is: Emmapark 1, 6701 CA
Wageningen, (08370) 1.76.38.
© Frits van der Waa 2007
