Verschenen in de Groene Amsterdammer van 8 januari 1986
Ruige klanken
Tegen het kerend tij van neoromantiek en nieuwe eenvoud in werkt een aantal komponisten en musici
onverdroten aan het verleggen van muzikale grenzen. Met een aantal van deze komponisten vormde het
ASKO-Ensemble in 1980 een samenwerkingsverband, de Werkplaats, waarin werd gepoogd de traditionele
barrière tussen schrijvende en spelende musici te slechten. De belangrijkste resultaten van die
Werkplaats zijn nu door Donemus op de plaat vastgelegd. Mooie muziek is het niet, maar wel genadeloos
spannend, uiterst doordacht, en voortreffelijk uitgevoerd. Met die kombinatie mag de plaat gerust een
unicum genoemd worden.
Het beste stuk is Pharos van Cliff Crego, waarin wervelende klankcomplexen zich ontrollen als
een onstuitbare stroom van botsende energieën. Wie van Varèse houdt – en dat mag
ondertussen wel, hij is immers al twintig jaar dood – zal dit stuk beslist kunnen waarderen.
Weerbarstiger zijn de twee stukken van Klas Torstensson. Spans wordt hier gespeeld door
basklarinettist Harry Sparnaay en klinkt daarom, helaas, als één van de vele solostukken
die er voor Harry Sparnaay zijn geschreven. Fläka wordt door de komponist omschreven als
'muziek die zichzelf opensplijt'; dat idee is bij nader doordenken niet makkelijk te bevatten. De
muziek van Fläka is onverzettelijk en ruig, maar stelt ondertussen in extreme metaforen
allerlei kommunikatieprocessen ten toon.
Het meest toegankelijke werk van deze plaat is tenslotte Heterostase van Jan Vriend, een
haast welwillende montage van talloze akrobatische muzikale toeren, waarin toch nog restjes van
vertrouwde muzikale patronen opduiken. Een fantastische plaat voor wie dacht dat hij het allemaal wel
gehoord had. Maar het is absoluut af te raden méér dan een stuk achter elkaar te
beluisteren.
Muziek van Klas Torstensson, Cliff Crego en Jan Vriend, uitgevoerd door het ASKO-Ensemble, Het Trio
en Harry Sparnaay. Composers' Voice 8501 - prijs f 25.- Verkrijbaar bij de betere platenhandel en bij
Donemus, Paulus Potterstr. 14, 1071 CZ Amsterdam.
© Frits van der Waa 2007
