Verschenen in OORsprong, jg. 3, nr. 3 september 2002
Toondichter des vaderlands (M/V)
In één klap – of nee, toch in twee – is Nederland twee muzikale dignitarissen
rijker. Het begon met een oproep in de VPRO-gids: Kies een Toondichter des Vaderlands! Uit het
bijgaande, tamelijk willekeurige kandidatenlijstje viel voor de liefhebber toen al op te maken dat er maar
één serieuze kandidaat was: Louis Andriessen, vermaard immers en daarbij het vaderlandse
cultuurgoed zeer toegedaan, getuige alleen al zijn laatste grote wapenfeit, de opera Writing to Vermeer.
En Andriessen werd het ook, met meerderheid van stemmen. In het tv-programma Vrije Geluiden werd de
63-jarige laureaat een plaquette overhandigd, en daar leek het verder bij te blijven, want wat voor
vaderlandse tonen er vervolgens gedicht zouden moeten worden, daar had eigenlijk niemand bij stilgestaan.
'Het is in elk geval goed dat op deze manier het Nederlandse componeren onder de aandacht van het publiek
wordt gebracht,' vindt Andriessen, terugblikkend. 'Alleen al de vraag wat zo'n functie zou kunnen inhouden
zet de zinnen weer even op scherp.'
Maar het muisje kreeg nog een staartje, dankzij de Stichting Vrouw en Muziek, wie de schrijnende
oververtegenwoordiging van mannelijke componisten op het VPRO-lijstje een doorn in het oog was, en dus een
tegenverkiezing voor een Toondichteres op touw zette.
De winnares van deze poll, Sinta Wullur (die overigens bij Andriessen gestudeerd heeft) belichaamt aardig
genoeg niet alleen het vrouwelijk deel der natie, maar ook een heel ander deel van ons erfgoed. Ze werd in
1958 in Indonesië geboren, kwam op 10-jarige leeftijd naar Nederland, en houdt zich al jaren bezig met
het integreren van Oosterse en Westerse muzikale stijlelementen. Zo liet ze onder andere een chromatisch
gestemde gamelan bouwen.
Anders dan de Toondichter kreeg de Toondichteres ook een bedrag van 3000 euro, als honorarium voor een
naar eigen keus in te vullen opdracht. Ook voor Wullur kwam de benoeming wat onverwacht, zodat ze nog geen
duidelijke gedachten heeft over de vervulling van haar nieuwe ambt. 'Ik heb er, om eerlijk te zijn, ook niet
voor gekozen,' zegt ze. 'Als componist doe je gewoon wat je moet doen. Ik werk op dit moment aan een opera
op basis van het Indiase heldenepos Mahabarata, dus ik denk dat ik het daar maar voor gebruik.'
© Frits van der Waa 2008
