Artikel voor MuziekGroep Nederland, op 6 november 2008 verschenen op de website:
www.mcn.nl/nl/hedendaags/nieuws/artikel/822
Nederlandse Muziekdagen: Oer & Muziek
Oer & Muziek is het overkoepelende motto van de Nederlandse Muziekdagen
2008. Componist en dirigent Micha Hamel, die het programma heeft samengesteld,
legt uit waarom: 'Veel componisten zijn bezig met het zoeken naar een kern in het
componeren, iets waarin ze geloven. Dat kan zowel binnen- als buitenmuzikaal zijn.
Om dat te laten horen heb ik gekozen voor stukken waarin dat geloof heel sterk
tot uiting komt.'
Duidelijke voorbeelden zijn de vier premières die het Radio Filharmonisch
Orkest op zaterdag 8 november uitvoert. Rozalie Hirs exploreert in Roseherte
voor orkest en elektronica het universum van boventoonspectra, met een zowel
poëtische als bijna wetenschappelijke invalshoek. Ook Anke Brouwer combineert
orkest en elektronica in een nieuw werk, gezongen door Marcel Beekman. 'Brouwer
is een leerlinge van Louis Andriessen, maar haar muziek is nog naakter en nog
meer tot het essentiële teruggebracht.'
Het kan ook exuberanter. In Dr. Fausti Höllenfahrt keert Konrad Boehmer
terug naar het Faust-thema, dat hem al sinds de jaren tachtig bezighoudt. Wat Hamel
hierin boeit is de 'narratieve expressiviteit van het symfonische gedicht, een in
wezen negentiende-eeuwse vorm, in combinatie met een harde stekelige toontaal die
raakt aan die van de elektronische muziek.'
Daarnaast staat dan Hexameron - phagocitosis van Jan Vriend, ook een
componist die in zijn muziek het cerebrale weet te verenigen met het grote gebaar.
Bovendien heeft hij de laatste jaren veel gecomponeerd. Vriend, die in de jaren
zestig aan de wieg stond van het Asko Ensemble, wordt dit jaar zeventig. Zijn werk
komt ruim aan bod tijdens de muziekdagen: er verschijnt een cd met koormuziek, en
er klinken zes stukken van zijn hand, waaronder vier premières.
In deze jaargang wordt veel kersvers gecomponeerde muziek uitgevoerd. Er zijn
nieuwe noten van Reza Namavar, Calliope Tsoupaki, Daan Manneke en Martijn Padding,
terwijl er reprises zijn van geslaagde stukken van Jeff Hamburg, Wim Laman, Willem
Jeths en anderen. Voor het atrium in het Muziekgebouw heeft Roi Nachschon wArd
gerealiseerd, een muzikaal spel met de ruimte, dat verschillende malen wordt
uitgevoerd. Componisten als Guus Janssen en Florian Maier, die in diverse
muziekcircuits actief zijn, zijn aan de slag zijn gegaan met het Metropole Orkest,
dat in het programma 'Double Dutch' onder meer samenspeelt met een metalband en
een Chinese mondorgelspeler.
'De Muziekdagen moeten een barometerfunctie hebben,' stelt Hamel. 'En ik wil heel
graag dat het bij de componist begint. Het muziekleven heeft altijd van die vaste,
beperkende voorschriften bij het verstrekken van opdrachten. Dan krijg je steeds
van die eenvormige kamerorkeststukken van een kwartier. Dus ik heb gezocht naar
mensen die ergens voor staan en die gevraagd: wat wil je maken? Op die manier
kun je platgetreden paden vermijden en essentiële vragen stellen. Waarover
en hoe componeren we nu? En hoe kunnen we dat zo brengen dat het gevoeld wordt
als kunst die er moet zijn? Dat is in deze tijd met al zijn herstructureringen
heel erg nodig.'
© Frits van der Waa 2008
