Verschenen in Vrije Geluiden no.24, 6 januari 2001
Juweeltjes en stijlbloempjes
Fortepiano Music from the Netherlands. Arthur Schoonderwoerd, fortepiano. NM Classics 92103.
Sinds de opkomst van de fortepiano wordt het steeds duidelijker dat de hedendaagse concertvleugel
ons zicht op de klaviermuziek van voor pakweg 1850 aanmerkelijk heeft vertroebeld. Mozart op een
Steinway spelen is met een kanon op een mug schieten: de instrumenten uit die tijd hadden een
bescheidener, maar veel kleurrijker klank. Dé fortepiano bestaat overigens niet; het is een
verzamelnaam voor de diverse pianotypes die in de klassieke en vroegromantische periode in zwang
waren – van klavecimbel-achtige pingeldingen tot robuuste Pleyels en Erards.
Fortepianist Arthur Schoonderwoerd heeft niet alleen een goede neus voor eersterangs
instrumenten, maar ook voor ten onrechte vergeten repertoire. Zijn bij NM Classics verschenen cd
Fortepiano Music from the Netherlands bevat zowel juweeltjes als kleinere stijlbloempjes,
die echter allemaal extra glans krijgen dankzij de excellente, jengelvrije Walter-kopie en het
precieze, maar ongedwongen spel van Schoonderwoerd.
De hoofdpersoon van de cd, vertegenwoordigd met twee in 1793 gepubliceerde sonates, is Carolus
Antonius Fodor (1768-1846). Het werk van Fodor, die onder andere het orkest van Felix Meritis in
Amsterdam leidde, doet denken aan dat van Carl Philipp Emanuel Bach of de vroege Haydn. In 1793
was hij dus niet echt modern, maar daarom is zijn muziek, met zijn economisch gebruik van pregnante
motieven en zijn verrassende doorwerkingen, niet minder spiritueel. Schoonderwoerd lardeert zijn
recital met een charmante reeks variaties van Fodors oudere broer Carolus Emanuel en een wat
rustieker klinkende Rondo-Polonaise van Johann Wilhelm Wilms uit 1809.
De cd besluit met een imposante treurmars, gecomponeerd in 1848 naar aanleiding van het
overlijden van de tweede zoon van Willem III, prins Alexander, door de volslagen onbekende
componist Henri Messemaekers jr. De kwaliteit van het werk is even verrassend als de donkere,
floersige klanken die Schoonderwoerd opeens uit zijn instrument haalt.
Opname en verpakking van de cd zijn uiterst verzorgd. De toelichtingen zijn een beetje warrig
opgeschreven, maar de prachtige gewassen tekeningen waarin ene Christiaan Andriessen het vroeg
19de-eeuwse concertleven heeft vereeuwigd maken het doosje tot een kostelijk bezit.
© Frits van der Waa 2007
