de Volkskrant van 23 november 1984, Kunst, interview
"Odeon voor reizende musici ideale zaal"
AMSTERDAM - "Ik heb eigenlijk mijn hele leven al een circusdirecteur willen zijn", zegt violist
Christiaan Bor, oprichter en onbezoldigd leider van het Reizend Muziekgezelschap. Voor de derde maal
organiseert bij met zijn keurtroep van musici uit binnen- en buitenland een serie concerten onder de
noemer "Amsterdams Kamermuziekfestival".
De veelzijdige programma's zijn deze week niet alleen te volgen in de theaterzaal van Odeon –
voorlopig de laatste muziekuitvoering in die ruimte? – maar voor het eerst ook in Groningen en Den
Haag.
De opzet van het Amsterdams Kamermuziekfestival is geïnspireerd op de festivals van Sitka en
Anchorage in Alaska, waar Bor en de meeste leden van zijn gezelschap al jaren aan meewerken. Zijn
Stichting Reizend Muziekgezelschap is speciaal met het oog op het Amsterdamse "festival" in het leven
geroepen. Een wisselende groep musici rond een vaste kern, onder wie pianist Jerome Lowenthal, cellist
Godfried Hoogeveen, de violisten Yukiko Kamei, Paul Rosenthal en natuurlijk Bor zelf. "Allemaal musici
uit de sfeer van Heifetz en de meestercellist Piatigorski", aldus Bor, die zelf zijn studie afrondde
bij Heifetz. "Door die gemeenschappelijke achtergrond kunnen we in korte tijd tot goede resultaten
komen."
Ieder jaar wordt ook een aantal nieuwe musici bij het evenement betrokken. Dit jaar zijn dat violist
Zino Vinnikov, pianist Ronald Brautigam en de internationaal befaamde, maar hier weinig bekende
Amerikaanse cellist Nathaniel Rosen. Bar: "Vers bloed houden is voor de programmering het leukst, en
voor onszelf en het publiek natuurlijk ook."
Afwisseling
Het Reizend Muziekgezelschap kent geen protagonisten: iedereen krijgt een evenredig aandeel in het
programma. "Daardoor kun je juist heel goede mensen vragen", zegt Bor. "Niemand vindt het leuk alleen
maar tweede viool te spelen." Ook in de concerten zelf is afwisseling een belangrijk gegeven. Elk
optreden omvat stukken voor verschillende combinaties van instrumenten. Het repertoire beweegt zich
tussen uitersten als het veel gespeelde Forellenkwintet van Schubert en het vrijwel onbekende
Pianokwintet van de Rus Sergej Tanejev (1856-1915), leermeester van componisten als Skrjabin en
Rachmaninow.
Tanejevs stuk is min of meer herontdekt door Jerome Lowenthal en waarschijnlijk nooit eerder in
Nederland te horen geweest. Komend voorjaar zal het door het ensemble op de plaat worden gezet. "Het is
een soort Russische Wagner", licht Christiaan Bor toe. "Vier ellenlange delen met eindeloze thematische
verwikkelingen die leiden tot een bijna-orgasme en dan weer doorgaan naar een ander. Uiteindelijk komen
alle bellen van heel Rusland bij elkaar. Het is een killer."
Andere minder bekende werken op het programma zijn een dubbelkwartet van Louis Spohr en het
strijkkwintet van Mendelssohn.
Subsidie
Volgend jaar belooft het Reizend Muziekgezelschap zijn naam nog meer eer aan te gaan doen: er liggen
afspraken voor optredens in Rotterdam, Utrecht, Eindhoven en Maastricht. Ook Amsterdam staat op de
agenda maar het is nog de vraag of de theaterzaal van Odeon dan beschikbaar is nu de gemeente Amsterdam
de subsidiekraan voor de Stichting Odeon Theater heeft dichtgedraaid.
Voor Bor en zijn gezelschap was dat geen reden het voor dit jaar al geplande festival naar elders
te verplaatsen. "Het is de ideale zaal voor ons", vindt Bor, "Atmosfeer, akoestiek, ligging, alles is
perfect." Hij heeft kritiek op de berichtgeving over de sluiting van Odeon: "Odeon gaat helemaal niet
dicht! Het café en de nachtconcerten draaien op volle toeren. En de zaal heeft dan wel geen
eigen programma's, maar staat gewoon te huur. Het zou zonde zijn als we door al die negatieve
publiciteit met halfvolle zalen bleven zitten terwijl het de vorige twee jaar telkens uitverkocht was."
Het Amsterdams Kamermuziekfestival is waarschijnlijk niet Odeons zwanenzang. Volgens Koeno
Sluyterman, voormalig directeur van de Stichting Odeon Theater, heeft de Stichting Musica '85 voor het
komend jaar nog plannen met de zaal. Makkelijker wordt het er niet op: vooruitlopend op nieuwe
ontwikkelingen zijn de stoelen alvast afgedankt. Ook de geleende vleugel verdwijnt binnenkort uit de
zaal. "De toekomst van Odeon is somber wat de muziek betreft", aldus Sluyterman.
Aan Christiaan Bor zal het niet liggen: "Ik zou het vreselijk vinden als we niet meer in Odeon
konden spelen. Ik ga er in principe van uit dat we hier volgend jaar weer terecht kunnen."
Het Reizend Muziekgezelschap speelt op 26 en 29 november in Diligentia, Den Haag; op 28 november
en 1 december in de Groningse Oosterpoort; op zondagochtend 25 november in de Schouwburg van Lochem, en
op 23, 25, 27 en 30 november in Odeon, Amsterdam.
© Frits van der Waa 2006
