Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant van 28 juni 1985, Kunst, recensie

In geïmproviseerde muziek rukt de discipline op

Maarten Altena Kwartet: Rondedans Claxon 85.15

Luisteren naar geïmproviseerde muziek is een spannende bezigheid. Waar houdt de vrijheid op en beginnen de afspraken? Vooral in de Nederlandse improvisatiecultuur begint die scheidslijn steeds waziger te worden. Na de vrolijke anarchie die musici als Breuker en Mengelberg op hun publiek loslieten hebben componerende improvisatoren als Guus Janssen en Paul Termos een zonderlinge kruisbestuiving tussen vrijheid en discipline ingevoerd.

Op de nieuwste plaat van het Maarten Altena Kwartet, Rondedans, is goed te horen dat de banden steeds strakker worden aangehaald. In vijf van de zeven werkstukken zijn de gebeurtenissen in hoge mate vooraf bepaald. Maar dat staat de levendigheid van de muziek niet in de weg. Vrolijk huppelende melodietjes worden in mootjes gehakt, en doorspekt met kale tonen en ruige klanken. Ondertussen wordt onder de oppervlakte een eigen abstract spel opgevoerd. waarin een koele, Stravinskyaanse humor overheerst. Het is een wonderlijke mengeling van ernst en luchthartigheid, die sterk beeldend werkt. Zo had het titelnummer Rondedans de themamuziek voor een film kunnen zijn.

De bezetting van het kwartet (contrabas, hobo, altsax en trombone) laat een rijke schakering in klankkleur toe, die in Koud zout, een volledig gecomponeerd stuk van Huib Emmer, op merkwaardige wijze versmelt. Ook zijn er felle timbre-tegenstellingen mogelijk, die vooral effectief zijn als er twee verschillende soorten materiaal door elkaar heen worden gewerkt.

De opname is voortreffelijk. De registratie van de spaarzame melodielijnen in het slotstuk Giacom Okaas demonstreert zelfs hoe de akoestische ruimte ook een muzikale rol kan spelen.


© Frits van der Waa 2006