de Volkskrant van 23 september 1985, Kunst, recensie
Saamhorig Forum met nogal tamme Traviata
Forum: La Traviata, opera van Verdi. Solisten: Julia Conwell, Andrea Elena, Franz-Josef Kapellmann, e.a.
Dirigent: August Haltmayer. Regie: Rudolf Sauser. Decors en kostuums: Enny Huylebroeck. Plaats: Twentse
Schouwburg Enschede. Herhaling: 23/9, vervolgens t/m februari in 17 steden.
Belcanto is een krankzinnig begrip. Het betekent "mooi zingen", maar de vocale techniek die per traditie
deze naam draagt is in wezen helemaal niet zo fraai: een huiverend, neuzig geluid met vooral veel volume
en vibrato.
Schoonschijn, die alleen in bepaalde gevallen genietbaar is; het duidelijkste voorbeeld daarvan zijn
de opera's van Verdi, die dit stemgebruik uitbuitte in zijn kwelende melodieën, dikwijls in gloedvolle
klankkleuren meegespeeld door het orkest. Zo blijft de boel in het gareel. Want als de zangers eens een
stukje zonder begeleiding moeten zingen krijgt de muziek wel heel wazige contouren. *)
Verdi's La Traviata, gecomponeerd in 1853, bevat, vergeleken met zijn eerdere opera's, vrij
weinig bravourwerk, en het duurde daarom eventjes voor het stuk werkelijk aansloeg bij het Italiaanse
publiek. Maar daarna was het smartelijk verhaal van een door rangen en standen gedwarsboomde liefde ook
niet meer van het repertoire af te branden. Voor het nieuwe seizoen van opera Forum derhalve een mooie
openingszet, die de komende maanden vele malen wordt herhaald in een gebied dat zich uitstrekt van
Scheveningen tot Groningen.
Met het weglaten van het voorvoegsel Ofo- bezegelt Forum vanaf heden de twee jaar geleden tot
stand gekomen fusie tussen Overijssels Filharmonisch Orkest en Operagezelschap Forum. De fusieproblemen
zijn nog niet geheel overwonnen, aldus de organisatie, maar men ziet de toekomst weer met vertrouwen
tegemoet.
Ook in de publieksbediening toont het gezelschap een nieuw élan, waarin de nadruk komt te
liggen op gastvrijheid. Omdat Forum in de toekomst waarschijnlijk zijn net van podia wat zal inkrimpen,
wordt het publiek uit de misdeelde plaatsen ter compensatie gratis vervoer in een Forum-bus aangeboden.
Uiteraard bij voldoende belangstelling. Verder wordt er een speciale Fresia-variant gekweekt, de
Forum-fresia, die als attentie aan de concertbezoekers zal worden uitgereikt.
Voorwaar een sympathieke geste; maar zinvoller nog is het verstrekken van opera-tekstboekjes. Een
uitstekende service, waar de Nederlandse Opera Stichting een voorbeeld aan zou kunnen nemen.
De geestdrift van het organiserend Forum-lichaam vindt zijn tegenhanger in het coherente en alerte
samenspel dat het orkest in deze Traviata laat horen. De partituur wordt naar de letter gevolgd.
Decors en regie zijn verzorgd, zitten de muziek niet in de weg en suggereren realisme, in al hun
eenvoud.
De tijd vliegt dan ook voorbij. Maar de vonk springt niet over.
Julia Conwell (Violetta) laat tot in haar sterfbed een fier stemgeluid horen, waarbij ze van Andrea
Elena (Alfredo), kort van gestalte en met zijn wat afgeknepen tenor een typische belcanto-zanger,
wat gedwee tegenspel krijgt. Daarentegen doet de derde hoofdrolspeler, Franz-Josef Kapellmann, als
Alfredo's vader, de benepen burgerman Germont, werkelijk iets met zijn tekst. Zijn soepele stemgebruik
valt vooral op in de ensembles, waarin hij uiterst precies tussen muzikale voor- en achtergrond heen en
weer beweegt.
La Traviata is een afwisselende opera met mooie muziek, en een saamhorige equipe. Wat
ontbreekt is een vleugje lef en avontuur; daardoor blijft het een betrekkelijk tam schouwspel zonder
uitschieters.
*) Noot 2006: Dit klopt allemaal niet erg! Ik was destijds nogal op het verkeerde been gezet door sommige radioprogramma's.
© Frits van der Waa 2006
