de Volkskrant van 1 april 1986, Kunst, recensie
Gestreken piano en er is niet eens strijkstok nodig
Concert: Music for bowed piano; werken van Stephen Scott. Uitvoerenden: Colorado College New Music
Ensemble. In: De IJsbreker, Amsterdam. Herhaling: Amsterdam (Stedelijk Museum), 5 april.
De piano als strijkinstrument? Het is geen aprilgrap, al klinkt het als een onmogelijkheid, vooral als
je uit het oog verliest dat er voor strijken niet per se een stok nodig is.
Bij het Colorado College New Music Ensemble ligt de piano vol met bundeltjes nylon visdraad, voor
elke snaar een eigen strengetje. De tien musici van het ensemble trekken die draden langzaam langs de
snaren, waardoor kleine wolkjes hars en langgerekte, gonzende vibraties in de ruimte opstijgen. Een
illustere klankweelde, die vaag herinnert aan het geluid van een draailier, maar dan veel genuanceerder
en flexibeler.
Een heel ander geluid wordt voortgebracht door met haren beplakte ijslolliestokjes of nagelvijltjes
langs de snaar te bewegen. Die methode geeft een gestoten, accordeon-achtige klank.
Het programma bestaat geheel uit werk van ensemble-leider Stephen Scott, die zich toelegt op muziek
voor "bowed piano". Behalve noten schrijven behelst dat ook het opstellen van een soort choreografie,
want het uitvoeren van deze muziek is een bewerkelijke procedure. Iedere speler kan hooguit een paar
tonen "bemannen". De musici bewegen dicht op elkaar om de piano, geconcentreerd samenwerkend als
chirurgen rond de snijtafeL Ruimte voor bladmuziek is er niet, dus vrijwel alles gaat uit het hoofd of
met behulp van minuscule spiekbriefjes.
Het concert is vooral interessant door de performance en de prachtige klankkleuren, want
Scotts stukken, die zeer sterk op elkaar lijken, bevatten een weinig opzienbarende vorm van minimal
music, met eindeloze bastonen, veel voorspelbaar pendelende akkoordpatronen en een dito climaxbouw
die door titels als Arcs en Rainbows treffend wordt weerspiegeld. Iets complexer van
opbouw is zijn meest recente werkstuk Minerva's Web, waarin het vocabulaire is uitgebreid met de
getokkelde snaar.
Maar dan nog blijft de indruk bestaan dat hij veel fascinerende mogelijheden van deze nieuwe techniek
– en van het ensemble – ongebruikt laat liggen.
© Frits van der Waa 2006
