de Volkskrant van 2 december 1988, Kunst, recensie
"Pool" van jonge musici levert solide samenspel op
Mozart, Mahler, Berio, Ligeti, Mendelssohn en Bus door Fides in Musica, o.l.v. Jurjen Hempel, in het
Concertgebouw, Amsterdam.
Hoe kom je aan de bak als jong muzikant? Goed spelen natuurlijk, maar dat is niet genoeg. Want aan
jonge muzikanten is geen gebrek. Bovendien wordt het verkeer op de volle muziekmarkt voor een groot
deel geregeld door het Nederlands Impresariaat. Wat te doen als je daar geen voet tussen de deur
krijgt?
De dertig jonge musici die zich verenigd hebben onder de vlag van de Stichting "Fides in Musica"
denken het antwoord gevonden te hebben. Ze hebben een "pool" van muzikanten gevormd, compleet met
dirigent en "huiscomponist", waaruit naar believen verschillende kamermuziekensembles kunnen worden
samengesteld. Voor geïnteresseerde concertorganisaltoren ligt er een twintigtal kant-en-klare
programma's, met muziek van Mozart tot Stockhausen, maar het ensemble gaat ook in op speciale wensen.
Woensdag gaf de nieuwe club in het Amsterdamse Concertgebouw een eerste staaltje van zijn
mogelijkheden. Het was een soort surprise-concert: tevoren was er niets bekend gemaakt over de musici
en het programma.
Zoiets stemt argwanend, vooral in combinatie met de peptalk in het begeleidende foldertje
over "jong toptalent" en "een frisse wind door de kamermuziek".
Al die klets en geheimzinnigdoenerij was nergens voor nodig. De lijst met betrokken musici had
betere reclame opgeleverd. Want daarop staan verscheidene musici wier kwaliteiten verheven zijn boven
twijfel. Zoals pianiste Ellen Corver, mezzosopraan Gerrie de Vries, of celliste Larissa Groeneveld.
Maar bij "Fides in Musica" gaat het collectief boven het individu. Zo bevatte het programma
weliswaar een complete opgaaf van de aangesloten musici, die in de loop van het concert nagenoeg
allemaal hun opwachting maakten, maar liet in het midden welke musici verantwoordelijk waren voor de
zes verschillende muziekstukken. "Het doet er ook niet toe, want ze spelen allemaal even goed", sprak
de stichtingssecretaresse na afloop. Kolder natuurlijk.
Zo staken de adequate, maar niet haarzuivere uitvoeringen van Mozarts Hobokwartet, KV 370 en
Mahlers Pianokwartet nogal bleekjes af tegen een wervelende vertolking van Mendelssohns
Pianotrio op. 66 door drie musici die ik identificeerde als Ellen Corver, Larissa Groeneveld en
Peter Brunt. Het is te betwijfelen of een willekeurige andere pianist, cellist en violist uit de
visvijver van "Fides" dat wapenfeit kunnen evenaren.
Aan de hand van Ligeti's Sechs Bagatellen voor blaaskwintet en de kamerversie van Berio's
Folksongs, met een gaaf gezongen solopartij van Gerrie de Vries, toonden de deel-ensembles
vertrouwd te zijn met modern werk van het toegankelijker soort.
Ook het speciaal voor de gelegenheid door Jan Bus geschreven compositie, The sky is the limit
voor vijftien spelers, hoort tot die categorie. Ondanks een opvallend gebrek aan samenhang is het een
onderhoudend stuk. De opzet is blijkbaar zoveel mogelijk aspecten van het ensemble te demonstreren. Met
succes, want de vijftien musici leverden solide en enthousiast samenspel.
Of de grondslagen van de nieuwe stichting even solide zijn zal de toekomst uit moeten wijzen. Het
musiceren in steeds wisselende combinaties kan tot een nieuwe speelcultuur leiden, maar ook tot
vervlakking. En het principe van de uitwisselbare vertolkers lijkt een al te utopisch ideaal.
Maar "Fides in musica" betekent "Vertrouwen in de muziek", en vooralsnog lijkt dat vertrouwen niet
misplaatst. Het muzikantencollectief heeft het in elk geval deelachtig weten te maken aan een lange rij
sponsors, van de Rabobank tot en met een Westlandse orchideeënteler. Nu de Nederlandse
concertpodia nog.
© Frits van der Waa 2006
