Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant van 10 december 1988, Kunst, recensie

Meesterschap Robert Mann begint te tanen

Mozart, Carter en Franck, door het Juilliard Kwartet, in het Concertgebouw, Amsterdam. Herhaling: Amsterdam, vanavond, Rotterdam, 13 dec. Radio 4: 24 en 31 januari.

Op de toppen van de roem is het zwaar toeven. Het Juilliard Kwartet is een van 's werelds meest gevierde strijkkwartetten. Elk optreden van de vier Amerikanan dat niet het door henzelf ontwikkelde torenhoge peil haalt, is daarom teleurstellend.

Misschien is dat de verklaring voor de opvallend lauwe respons van de weliswaar mudvolle Kleine Zaal, donderdag in Amsterdam. Het kan ook dat het. programma, met achtereenvolgens Mozarts KV 589, het ijselijk moeilijke Vierde Strijkkwartet van Elliott Carter, en het evenmin licht verteerbare Strijkkwartet van César Franck, voor de doorsnee-kwartetliefhebber te veel gevergd was.

Er was inderdaad plaats voor enige reserve. En, wat droeviger is, voor de gevolgtrekking dat het niet ging om een een incidentele inzinking. Eerste violist Robert Mann, die als enige van de vier al sinds de oprichting in 1946 zitting heeft in het kwartet, is blijkbaar over zijn top heen. Zijn vrijheden op het gebied van timing, vibrato en intonatie bewogen zich meermalen op het randje van wat nog expressief is.

Maar op de voorgrond stonden toch het meesterschap, de musiceerdrift en de heldere, warme ensembleklank van het kwartet. Vooral uit de interpretatie van Francks breed uitgecomponeerde kwartet, met zijn fluwelige akkoorden, zijn scherzo vol dwarrelende herfstblaadjes, een larghetto waarin plotsklaps harmoniumklanken komen langswaaien, en zijn tumultueus opflakkerende finale, spraken inzicht en liefde.

Maar ook in het opstandige, disharmonische universum van Carters vierde kwartet voorzagen de vier de stroom van geluid en de wervelende uitwisseling van materiaal van de juiste balans en interpunctie. Uiteindelijk waren het vooral de kwetsbare klanken van Mozart die – ondanks de schitterend uitgepakte surprises van het Menuet, en de in sierlijke lijnen verborgen bergkloven van het Larghetto – te lijden hadden onder Manns tanende vaardigheden.

Nogmaals, bij een Rolls is een krasje in de lak opvallender dan bij een 2CV. En het Juilliard is nog steeds een luxe limousine, waarvan bovendien – en met name in het stuk van Carter – de eigenschappen van een terreinwagen verlangd worden. Het ensemble herhaalt dit zware programma vanavond in Amsterdam en dinsdag in Rotterdam. Eerder deze week bracht het twee maal een programma met Haydn, Janacek en Beethoven.


© Frits van der Waa 2006