de Volkskrant van 8 oktober 1991, Kunst, recensie
Cor de Valencia schopt de zinnen
Tramuntana Tremens van Carles Santos, door het Cor de Valencia. De Vest, Alkmaar. Tournee t/m
15 oktober.
De componist en dirigent Carles Santos is aangenaam geschift. En het is nog besmettelijk ook. Wat
zijn zangers van het Cor de Valencia laten zien en horen in het "muziekspektakel" Tramuntana
Tremens doet geenszins vermoeden dat Mattheussen en Messiahs hun normale dieet uitmaken.
De tenoren worden al zingend naar beneden getakeld, de alten – ingepakt in kleurige fuiknetten
– rondgereden in bloempotten. Een bassenspreekkoor hipt op en neer op het ritme van de muziek.
Twee solisten zingen een adembenemend liefdesduet – tong aan tong, wat bovendien leidt tot
ongehoorde akoestische resultaten. En de componist zelf laat zich brullend, borrelend en proestend
kopje onder duwen in een grote kom water.
De 50-jarige Santos, van huis uit pianist, legt zich sinds 1978 toe op zijn eigen tegendraadse
variant van muziektheater. Zijn ideeën zijn uitzinnig, maar hij weet ze een strenge vorm te geven.
In Tramuntana Tremens vormen de choreografie en de muziek (uitsluitend vocaal en onbegeleid) een
haast onverbrekelijke twee-eenheid. Voeg daarbij een scheut humor, dolzinnige kostuums en een
uitgekiende belichting en je hebt een voorstelling die voortdurend overrompelt.
Toegegeven, een componist van groot gewicht is Santos niet. Zijn muziek is doorgaans gebouwd op
patronen van vier-maal-vier, gevarieerde herhalingen en het opstapelen van verschillende lagen.
Eigenlijk niet meer dan een dramatisch opgebouwd minimal-idioom met een ongetwijfeld kruidig
bedoelde, maar helaas nogal verfletsende vleug chromatiek. Die paar plekken waar de muziek de baas gaat
spelen over de theatrale vormgeving zijn niet de sterkste van de voorstelling.
Wat Santos daarentegen wel heel goed kan is het "orkestreren" van de koorklank, met verschillende
timbres, klinkerkleuren: gestoten medeklinkers en geluiden van buitenissiger soort. En de jonge zangers
van het Cor de Valencia realiseren dat alles met een formidabele precisie.
En wat is nu de inhoud van Tramuntana Tremens? Ik weet het werkelijk niet, maar het bezorgt
je in elk geval de schop tegen het achterwerk die tijdens het o zo serieuze en saaie overzicht van
hedendaagse Spaanse muziek in het Holland Festival uitbleef.
© Frits van der Waa 2006
