de Volkskrant van 03-11-1995, Pagina 12, Kunst, recensie
Collage van krachtbronnen, explosies en elektrocuties
Signalementen: werk van Visman, De Bondt, Raaijmakers e.a. door Paul
Koek, Mia Zabelka, Dennis Rudge en Saxofoonkwartet Tumb. De IJsbreker,
Amsterdam.
In het Koetshuis achter de IJsbreker staat een collectie instrumenten die
ongetwijfeld zeldzamer is dan de prachtigste verzameling Stradivariussen.
Talloze kabels, flikkerende lampjes, uitslaande wijzertjes, luidsprekers,
rekken met panelen, knopjes, schuifjes, sinusgeneratoren: relicten uit de
oertijd van de elektronische muziek, opwindender dan veenlijken of ijsmannen,
want ze leven.
Al die oude spullen, verdrongen door computers en MIDI, soms op het nippertje
gered uit de afvalcontainers van elektronische studio's, en nu voor het
grootste deel ondergebracht in het Haags Gemeentemuseum, zijn door
elektronica-antiquair René Uylenhoet aan elkaar verbonden tot
één groot interactief systeem. Het fascinerende aan dit Wired
Life is dat hier werkelijk sprake is van een soort klank-ecologie. Het
systeem houdt zichzelf in stand en voedt zich bovendien met geluidsprikkels
van buitenaf, die het opslorpt via een microfoon.
De installatie is voor en na alle avondconcerten in november te bewonderen en
wordt dan bovendien 'bespeeld' door een gastmusicus. De elektra-rekening van
de IJsbreker zal deze maand beduidend hoger zijn dan normaal, want ook bij
het doorlezen van de concertagenda val je bij wijze van spreken over de
kabels en de snoeren.
Bij de opening van de serie Signalementen werd dit stevig onderstreept met
behulp van twee grote ventilatoren, video-apparatuur, en veel, veel decibels.
Voor de drie afleveringen van Signalementen is telkens een andere
gastprogrammeur annex hoofdrolspeler uitgenodigd. Na slagwerker Paul Koek,
die woensdag de spits afbeet, mogen gitarist Jacques Palinkx en
synthesizer-expert Simon Stockhausen een concert componeren - want dat is de
opdracht: bundel een aantal, liefst ongelijksoortige muziekstukken tot een
aaneengesloten geheel van maximaal vijf kwartier.
De avond van Koek ontvouwde zich als een muziektheatrale collage, waarin de
samensteller zijn eigen ontploffingsvermogen doeltreffend had aangevuld met
krachtbronnen als acteur Dennis Rudge en saxofonist Peter van Bergen, die
hier tevens zijn nieuwe saxenkwartet Tumb ten doop hield. Violiste Mia
Zabelka duetteerde al improviserend met haar eigen elektronische nasleep en
als tussenspelen fungeerden korte video's van Edo Schoonbeek, wiens humor
Monty Python naar de kroon steekt.
In de performance Armstrong en Plumes 2/Flux 2 van Dick Raaijmakers imponeerde
Van Bergen door zijn elektrocuties van een saxtoon. Behalve het bij vlagen
meeslepende Saxofoonkwartet van Bart Visman, dat in deze context bijna
beschaafd klonk, beleefde een nieuw werk, Voice & Hands, van Cornelis de
Bondt zijn première.
De Bondts muziek heeft als altijd een sterk ritueel karakter. In dit
betrekkelijk korte, maar uitgesproken theatrale stuk ziet het publiek alleen
de ruggen van Koek en Tumb. Koeks slagen zetten ketens van gebeurtenissen in
gang, waarin de gesamplede oerkreten van Dennis Rudge als het ware
geëmiteerd worden door de saxen en, onverwacht, van achteren, beantwoord
worden door Rudge zelf. Het is tekenend voor de kwaliteiten van De Bondt dat
hij uit dit bijna primitieve materiaal toch een dwingende en sluitende
constructie weet op te trekken.
© Frits van der Waa 2006
