de Volkskrant van 06-09-1996, Pagina 23
'Het is toch wel een wonderjongen'
'VAN DYKE PARKS is, zoals ik hem nu zie, een mystieke
figuur', begint Jan Erik van Regteren Altena. 'Zijn muziek heeft iets van een
droom. Het staat heel erg op zichzelf, er zit ontzettend veel in. Het maakte
een enorme indruk op met toen ik het voor het eerst hoorde.'
Van Regteren Altena houdt zich als eerste violist van het Mondriaan Kwartet
en lid van het Asko Ensemble vooral bezig met het eigentijdse repertoire.
Maar dat verhindert hem niet om van tijd tot tijd eens een uitstapje naar
andere muzikale regionen te maken.
Al meer dan twintig jaar draagt hij de grillige, geraffineerde muziek van Van
Dyke Parks met zich mee, dus dat hij nu mag samenwerken met de 55-jarige
componist, zanger, pianist en producer, is een soort vervulling van een
jeugdliefde. Parks, die nog nooit in Nederland optrad, speelt eigen werk,
begeleid door een zestienkoppig ensemble, een uitgebreide versie van het
Mondriaan Kwartet.
De partituren moeten nog komen, maar Van Regteren Altena onderhoudt al een
levendig faxverkeer met Parks: 'Hij legt precies uit wat hij wil - hier: the
percussionist should read and have an extemporaneous flair. Ik dacht dat dat
met Michael Vatcher wel zou gaan.'
Van Dyke Parks is een perfectionist, maar ook een man van de praktijk. Hij is
vooral bekend geworden door zijn samenwerking met de Beach Boys, maar is in
de popmuziek eigenlijk een vreemde eend in de bijt. Met wat in het
angelsaksische taalgebied rock wordt genoemd heeft zijn werk niets uit te
staan, eerder met folk of ballroom-music. Al op zijn eerste plaat, Song Cycle
uit 1968, hebben de vreemde, verwaaiende nummers een orkestrale verfijning.
Tinkelende klavecimbelachtige geluiden, toefjes pizzicato, harp en mandoline
en verglijdende violen bepalen de sfeer.
'Het is me een raadsel hoe hij dat op zijn 26ste voor elkaar kreeg', vindt
Van Regteren Altena. 'Het is een beetje sophisticated, maar wat hij daar
allemaal uitspookt, de registers die hij opentrekt - het is toch wel een
wonderjongen.
'Voor mij is Discover America nog altijd een van zijn leukste platen, omdat
hij daar veel met Caribische en Mexicaanse muziek werkt. Dat iemand op die
manier met die volksmuziek bezig is spreekt me erg aan. Misschien is dat wel
een van de redenen dat zijn muziek niet zo bekend is geworden. In Amerika
hoort de Spaanstalige muziek, of eigenlijk alles wat Mexico en Zuid-Amerika
te maken heeft, er niet echt bij. Wat dat betreft zijn Amerikanen toch nog
ontzettend racistisch.'
Dat Van Regteren Altena bij het Van Dyke Parks-concert betrokken is geraakt
vloeit eigenlijk voort uit een verwant project dat hij aan het voorbereiden
is: een programma met Beach Boys-bewerkingen, waaraan ook de groepen van
Jacques Palinckx, Gene Carl en Michael Moore zullen deelnemen.
'Het worden echt bewerkingen, we gaan het niet zomaar naspelen. Bovendien
zijn die stemmen niet te imiteren, daar gaan we onze vingers niet aan
branden. Maar Brian Wilson, de eerste man van de Beach Boys, heeft altijd
benadrukt dat hij juist de instrumentatie heel wezenlijk vond. Aan het eind
van de jaren zestig was Wilson heel inventief. Toen is hij ook tegen Van Dyke
Parks aangelopen.'
Op 26 september gaat in Den Haag de multidisciplinaire theaterproductie Brian
Wilson in premiére. Ook hierin heeft Van Regteren Altena een aandeel.
'Het is verbazingwekkend dat Wilson nog steeds leeft', vindt hij. 'Hij heeft
pas nog samen met Van Dyke Parks een nieuwe cd gemaakt. Heel frisse, vitale
muziek.'
Hij pakt een plaat van de half onder cd's en lp's bedolven piano - de kamer
getuigt van een uitputtende Beach Boys-research - en legt hem op de
draaitafel: een vroege take van Heroes and Villains, vol vreemde uitstapjes,
chromatisch verzakkende piano-tussenwerpsels en tempo-wisselingen.
'Dat is nou echt de hand van Van Dyke Parks. Associatief, flarden, niet echt
iets met een kop en een staart. Ongrijpbaar, je zit met je oren wagenwijd
open. . . wat krijgen we nóu? Ik ben heel nieuwsgierig waar hij nu mee
aan komt zetten.'
© Frits van der Waa 2006
