Let op: de website is verhuisd naar fritsvanderwaa.nl

de Volkskrant van 17-11-1997, Pagina 9, Kunst, recensie

Gravin vertoont nukken onder een kokosmakroon

La Finta Giardiniera, opera van Mozart, door Opera Zuid, o.l.v. Keith Warner en Lionel Friend. Theater aan het Vrijthof, Maastricht, 15 november. Herhaling: Rotterdam (18), Den Bosch (20), Sittard (22), Utrecht (25), Tilburg (27), Eindhoven (29/11), Breda (2), Venlo (4) en Heerlen (6/12).

Het pad van een operaregisseur gaat niet over rozen. Want er zijn nogal wat opera's die een stevige dosis onzin bevatten, en het talent om die onzin zinvol te maken is niet iedereen gegeven.

Mozarts La Finta Giardiniera is typisch zo'n opera die zich afspeelt op de grens van raak en doe-maar-raak. Mozart schreef het werk op de in zijn geval niet heel prille leeftijd van achttien jaar. Het libretto is vermoedelijk van de hand van Giuseppe Petrosellini, en behandelt de lotgevallen van ene gravin Violante, die lang voor de opera begint door haar gemaal, graaf Belfiore, is neergestoken. Belfiore denkt dat hij haar vermoord heeft en weet niet dat ze onder het pseudoniem Sandrina werkzaam is als tuinierster. Maar natuurlijk lopen ze elkaar weer tegen het lijf, en dan blijkt dat het tweetal nog steeds van elkaar houdt. Het probleem is alleen dat Belfiore het inmiddels heeft aangelegd met een zekere Arminda. Violante houdt daarom vol dat ze niet de doodgewaande gravin is.

Tot dusver is alles logisch, voor een opera althans. De onzin begint wanneer Violante toch haar ware identiteit prijsgeeft, maar dan prompt weer terugkrabbelt, en, erger, dit kunstje enige malen herhaalt. De librettist heeft namelijk geen andere manier weten te vinden om de intrige op gang te houden. Ga er als regisseur maar aan staan om dergelijke nukken psychologisch te duiden.

Dat heeft de Engelse regisseur Keith Warner, die het werk voor Opera Zuid op de planken heeft gezet, maar niet geprobeerd. Hij heeft het stuk doodgewoon een beetje aangekleed, uitgaand van de ietwat voor de hand liggende gedachte dat het zich wel eens in een tuin zou kunnen afspelen. Vandaar dat er veel met potplanten en gietertjes wordt gehannest. Maar groene vingers heeft Warner bepaald niet - zie bijvoorbeeld zijn poging om 'verwarring' uit te beelden door zijn figuren zichzelf kalmpjes in klimopranken te laten wikkelen.

Voorspelbaarheid is troef in deze Giardiniera. Het begint er al mee dat alle zeven personages tijdens de ouverture langs komen draven - een gehol dat ze de hele opera volhouden, zo gauw ze een maat rust hebben. Mozart noemde zijn opera een dramma giocoso, maar alle potentiële grappen worden zo opzichtig voorbereid en vervolgens herkauwd dat er geen kraak of smaak meer aan is.

Van karaktertekening komt in zo'n context natuurlijk niet veel terecht. Toegegeven, de Engelse sopraan Anne Dawson (Violante) weet gelukkig wat van haar rol te maken, gesteund door een innig en expressief geluid, en dankzij het vermogen van de componist om de ontroeringen van de liefde in al hun schakeringen te bezingen. De overige zangers zijn niet kwaad gebekt, maar blijven steken in het neerzetten van typetjes. Dat het Limburgs Symphonie Orkest onder aanvoering van Lionel Friend niet verder komt dan een ritmisch accurate, maar overigens nogal grove benadering van de partituur maakt het er niet beter op.

Binnen het beperkte budget dat Opera Zuid ter beschikking staat, hebben de vormgevers zich aardig weten te redden. Twee kale, wijkende wanden bieden een multifunctioneel doorkijkje op een hemel waarin op een gegeven moment een reusachtige kokosmakroon van een maan verschijnt. Ook het hunebed waarop Violante zich te rusten legt is een bezienswaardigheid. De uitgekiende belichting van Allen Hahn is een lust voor het oog - eigenlijk het enige wat echt deugt aan deze voorstelling.


© Frits van der Waa 2006