de Volkskrant van 27-11-1998, Pagina 22, KUNST & CULTUUR, recensie
Bazuinende engeltjes wijzen de weg
De enhanced cd mag in sectoren als de jazz een ingeburgerd
verschijnsel zijn, maar in de klassieke platenbak zie je ze nog niet
veel. Een enhanced cd - kom, wie verzint er even een goed Nederlands
woord voor? - is een cd die behalve een gewone portie muziek ook nog een
cd-rom-compartimentje met begeleidende informatie bevat, dat je dus op
de computer kunt afspelen. Als alles goed gaat tenminste.
Het in Zeewolde gevestigde label NorthWest Classics heeft onlangs
twee van zulke cd's uitgebracht: een Schubert-cd, uitgevoerd door Jos
van Immerseel op een authentieke Tröndlin-fortepiano uit 1835, en een
bloemlezing uit de barokmuziek, gespeeld door Leo van Doeselaar op het
Hinsz-orgel in het Groningse plaatsje Leens. De enhanced cd is uiteraard
een ideaal medium om de werking en de visuele rijkdom van zulke
bijzondere instrumenten aanschouwelijk te maken.
Leo van Doeselaar heeft op zijn cd een aantal stukken bijeengebracht
waarin typische viool-stijlfiguren zijn getransplanteerd naar het
klavier. De titel van de plaat luidt dan ook De Imitatio Violistica.
Overigens wijst Van Doeselaar erop dat het orgel ('de synthesizer van de
barok') bij uitstek een imitatie-instrument is, zodat er nog talloze
vergelijkbare compilaties denkbaar zijn.
Deze originele invalshoek, Van Doeselaars joyeuze spel, en de
kwaliteiten van het Hinsz-orgel maken het tot een cd met een
onweerstaanbare allure. Het cd-rom-gedeelte is al even fraai uitgevoerd.
Drie bazuinende engeltjes wijzen de weg naar een geschiedschrijving van
het orgel, een uitgebreide verzameling opvallend mooie foto's, en een
paar korte filmpjes waarin onder andere de werking van de balgen wordt
verklaard. Maar het leukste is de mogelijkheid zelf met de muis
registers open te trekken. Het geluid van het cd-rom-deel is weliswaar
een beetje krakerig, maar dat mag de pret niet drukken.
Vergeleken met deze succesvolle excursie stelt het computerstuk van
de Schubert-cd flink teleur. Met het audio-deel is niets mis: Van
Immerseels vertolkingen zijn luisterrijk, en de historische fortepiano
heeft een warm geluid, met vele schakeringen. Maar de cd-rom wil niet
verder dan het eerste menu, ook niet na het installeren van de
bijgeleverde videoprocessor (wat voor de andere cd helemaal niet nodig
is). Met enige omwegen lukt het om twee filmpjes te bekijken waarin Van
Immerseel de werking van de demper en het dolce-mechaniek verklaart. Ook
biedt de cd een kijkje in het binnenwerk, alsook in het studeervertrek
van de pianist.
Het is een soort zoekplaatje: hot spots bieden de mogelijkheid dingen
beter te bekijken. De tuin van Van Immerseel bijvoorbeeld. Het is
allemaal erg mager, een beetje kinderachtig, en het geluid is niet goed.
En na een uur gehannes weten we nog steeds niet waarom de ondertitel van
de cd Abschied von einem Freunde luidt. Ook het cd-boekje verschaft geen
uitleg.
Wat rest is een welbesteed uurtje luistergenot, en verbazing dat een
en hetzelfde bedrijf twee zo ongelijkwaardige producten heeft kunnen
afleveren.
De Imitatio Violistica: werken van Bruhns, Böhm, Vivaldi en Bach,
door Leo van Doeselaar, orgel. NWC 168935.
Schubert: Sonate in Bes, D 960 en Drie Klavierstücke, D 946, door
Jos van Immerseel, fortepiano. NWC 117196.
© Frits van der Waa 2006
