de Volkskrant van 28-02-2000, Pagina 8, Kunst,
Bonney geeft elementair lesje ademsteun
AMSTERDAM
Twee meisjes van dertien staan op het podium van de Kleine Zaal en zingen When You Believe uit de film The Prince of Egypt. Al hun manmoedigheid ten spijt klinkt het een beetje ieltjes. 'Als je klassieke muziek zingt, heb je geen microfoon', zegt sopraan Barbara Bonney. 'Je moet een plekje in jezelf vinden waarmee je je eigen microfoon kunt maken.'
Waarop ze de twee aspirant-zangeressen een elementair lesje ademsteun geeft, en vertelt van het middenrif, de spier die als een trampoline je longen in en uit laat veren. Na een paar oefeningen doen de meisjes doen het nog eens, en zowaar, het werkt. Opeens klinkt het stukken kernachtiger.
Voor Bonney, de hoofdpersoon van het afgelopen Concertgebouw-weekeinde, is de natuurlijke stem het uitgangspunt: 'Ooit probeerde een van mijn leraren me te laten zingen als een operazanger. Ik vond dat zo stom klinken, net of er een ziekenauto voorbijkwam.'
Nadat ze vrijdag samen met bariton Thomas Hampson een opzienbarend recital heeft gegeven waarbij de Grote Zaal aan hun voeten lag - en aan die van hun begeleider Wolfram Rieger - geeft Bonney een masterclass voor kinderen onder het motto Just sing it!
Drie andere meisjes zingen Music For a While, Purcells weelderige melodische variaties over een voortdurend herhaalde bas. Het is al prachtig, maar Bonney weet het nog beter te maken. 'Stel je voor dat jullie heksen zijn', is haar raad. 'Aardige heksen, maar wel heel machtige. Want jullie kunnen het publiek betoveren met deze muziek.'
Bonney is niet alleen een begenadigd zangeres, maar ook een geboren docente. Ze weet niet alleen een probate oplossing voor iedere muzikaal of zangtechnisch probleem, maar weet bovenal duidelijk te maken hoe fijn het is ergens wat van op te steken. 'Nu ga jij me dit vers leren, want ik ken geen Nederlands', zegt ze tegen een uit de zaal aangetreden vrijwilligster, en samen storten ze zich op Het Paard van Annie M.G. Schmidt, met als resultaat dat het meisje een paar minuten later het vers uit haar hoofd kent. 'Melodieën zijn niet moeilijk te onthouden', zegt Bonney. 'Pas als je de tekst kent, ken je het lied echt.' Waarop ze de componisten onder haar gehoor oproept om Het paard op muziek te zetten. 'In december treed ik weer op in het Concertgebouw, en ik beloof om het beste lied dan te zingen. In het Nederlands.'
De volgende middag is de eerste inzending al binnen. Andermaal is de Kleine Zaal tjokvol. Ditmaal mogen amateurs hun kunsten ten beste geven. Mensen verdringen zich om een tafeltje met inschrijfformulieren en een hoge hoed vol aanmeldingsstrookjes.
Opnieuw is het een soort feestje. 'It's meant to be fun for everyone', verkondigt Bonney, terwijl ze het eerste briefje uit de hoge hoed vist. Niettemin kruipt de eerste amateurzanger bijna onder de piano van schaamte wanneer hij struikelt over een hoge noot. 'Geeft niet, dat kan iedereen gebeuren', vindt de docente, en ze gaat samen met de jongeman op de knieën om een ontspannener houding te bereiken. 'En heb je dat boek echt nodig?' Het is een vraag die ze die middag vaker zal stellen, want menig aankomend zanger, rijp of groen, verschuilt zich achter paperassen.
'Elk lied is een klein operaatje, dat moet je spelen,' adviseert Bonney. 'Kijk iemand uit het publiek aan, bijvoorbeeld die meneer op de tweede rij met dat witte overhemd. Je bent verliefd op die meneer. Hoe ga je dat laten zien?'
Weer zijn haar diagnoses raak en haar remedies doeltreffend. Niemand is gelijk, benadrukt Bonney, dus de juiste oplossing is ook voor niemand hetzelfde. De een beweegt te veel, de ander te weinig. Een meisje dat een ariette van Mozart zingt krijgt de opdracht nog eens op te komen en te buigen voor het applaudisserende publiek. Het gaat meteen tweehonderd procent beter. 'Smile', fluistert Bonney tegen een sopraan die Strauss' Zueignung vertolkt. 'Smile, smile. Sex.' Maar daarbij drukt ze (per ongeluk?) het knopje van haar microfoon in zodat het laatste woord uit de speakers knalt. Opnieuw ligt de zaal dubbel.
Radio 4 zendt een impressie van Bonneys masterclass uit op zaterdag 4 maart, 17 uur.
© Frits van der Waa 2006
