de Volkskrant van 06-06-2000, Pagina 11, Kunst, Recensie
Muziek met plaatjes maar zonder verhaal
Dame vat vlam, strip-opera met Gerrie de Vries, Cees Landsaat en het Noordhollands Philharmonisch Orkest o.l.v. Arie van Beek. 4 juni, Concertgebouw, Haarlem. Herhaling: Hoofddorp (8/6) en Zaandam (9/6).
Een strip, zo leert de praktijk, is een opeenvolging van plaatjes die met elkaar een verhaal vertellen. En een opera is een opeenvolging van op muziek gezette scènes die samen een verhaal vertellen. Van een stripopera mag je, kortom, verwachten dat er een verhaal in wordt verteld. Maar dat gebeurt in Dame vat vlam nu juist niet.
Deze voorstelling, een geesteskindje van sopraan Gerrie de Vries, beleefde zijn première tijdens de Stripdagen in Haarlem. Aan het Noordhollands Philharmonisch Orkest ligt het niet dat het in de titel beloofde vuurtje maar niet wil ontbranden. Ook de live meetekenende striptekenaar Cees Landsaat treft geen blaam. Met bekwaam gehanteerde computerstift werpt hij zijn rietpen-achtige tekeningen op het grote projectiescherm boven het orkest.
Die tekeningen kloppen ongeveer met de teksten van de door Gerrie de Vries bijeengezochte en gezongen liederen. Bij een liedje over Superman van H. K. Gruber verschijnt de superheld; bij een volgend liedje over Frankenstein tekent Landsaat een vampier. Belangrijker is de vraag wat al die verschillende liedjes en scènes met elkaar te maken hebben. Of waarom De Vries, in herenkostuum gestoken, een harinkje hapt. Of wat de betekenis is van de emmer bloemen die zij onder het zingen van een middeleeuws lied de zaal door draagt. Het is theater, dat wel, maar opera? Hoewel veel ouders hun kinderen hebben meegenomen lijkt dat niet de doelgroep te zijn die De Vries c.s. voor ogen heeft gestaan.
De vele verkleedpartijen worden handig opgevangen met instrumentale stukken, met name deeltjes uit A Wartime Sketchbook van William Walton, en de bijtend-satirische Gogol Suite van Alfred Schnittke. Dat verschaft althans muzikaal enige ruggengraat. Er is één scène waar de verschillende disciplines tot een synthese komen: De Vries zingt het uitermate karig getoonzette lied Ich habe Dich geliebet van Wolfgang Rihm, trekt bij de laatste woorden 'Ich liebe dich nicht mehr' een mes en verlaat het toneel, waarop Landsaat ons het doorstoken slachtoffer laat zien. Maar dan komt er weer iets anders.
Dat de voorstelling desalniettemin niet verveelt, is te danken aan de podiumpersoonlijkheid die De Vries is. Haar struise gestalte ten spijt legt ze een fysieke lenigheid aan de dag die haar vocale kwaliteiten evenaart. Toch maar even gaan kijken dus. Want als het NPO wordt wegbezuinigd, zoals de Raad voor Cultuur voorstelt, is er geen enkel orkest meer over dat zich waagt aan dit soort avontuurlijke experimenten.
© Frits van der Waa 2006
