de Volkskrant van 18-09-2000, Pagina 8, Kunst, Recensie
Jonge componist kiest voor groot
Project Jonge Componisten door het Nederlands Balletorkest o.l.v. Christopher Lyndon-Gee. 14 september, Beurs van Berlage, Amsterdam. Radio 4: woensdag 20 september, ca. 21.30 uur.
Nederland is een waar Mekka voor jonge componisten van over de grenzen. Er zijn hier veel conservatoria met goede leraren, en, het belangrijkste, je maakt hier meer kans dan elders ter wereld je muziek ook nog uitgevoerd te krijgen. Bijvoorbeeld door het Nederlands Balletorkest dat jaarlijks een Project Jonge Componisten organiseert.
Zo kon het dit jaar gebeuren dat van de zes door het NBO uitverkoren toondichters er slechts twee van Nederlandse komaf waren. Die twee sleepten overigens wel de beschikbare prijzen in de wacht: Merlijn Twaalfhoven (24) kreeg de NOG Stimuleringsprijs voor zijn GUSH, en Matijs de Roo (23) won met Lines Concerning The Unknown Soldier de NOG Jonge Componistenprijs.
Daarmee koos de jury eerder voor het veelbelovende dan voor het bewezen talent. De Roo's Lines is een uitgespaard, ouderwets-dissonant werk dat in ruim tien minuten een climax en vervolgens een erg uitgesponnen anticlimax bereikt. Te midden van de omringende, groot bezette spektakelstukken maakte het werk een wat grauwe indruk, maar, zoals juryvoorzitter Jan Zekveld zei: 'Minder is in dit geval meer.'
Voor Twaalfhovens GUSH (vlaag, uitbarsting) gaat die uitspraak niet op. Twaalfhoven treedt de materie onbevangen tegemoet en pakt grootscheeps uit. Zijn stuk zou je kunnen kenschetsen als post-minimal of post-house.
Het geluid van een stemmend orkest vervloeit tot een bijna Wagneriaanse akkoordenprogressie, waarna zich op een aangehouden basispuls een aaneenschakeling van texturen en ritmische machinerieën ontvouwt. Na tien minuten komt er opeens een vleugje Spaanse muziek voorbijwaaien en is het stuk onverwacht uit.
Met uitzondering van Andreas Kunstein, die in zijn 13 Epigrammen een Kurtág-achtige bondigheid aan de dag legt, streven de jonge componisten naar grote, doorgaande lijnen, waarbij ze het effect niet schuwen. Wet Crimson On Chiricahua van de Amerikaan Patrick David Clark is een kundig gemaakt stuk, dat in veel opzichten schatplichtig is aan Stravinsky's Sacre uit 1913 - waarvan ook echo's opduiken in het aanmerkelijk beter gedoseerde Simyacl van Florian Maier, en zelfs in het eigenzinnige, percussieve Malpais con Campanas van de in 1972 op Tenerife geboren Gustavo Trujillo.
Een pluim voor dirigent Christopher Lyndon-Gee, die zich ten volle inzette voor dit altijd weer unieke project.
© Frits van der Waa 2006
