de Volkskrant van 22-03-2001, Pagina 10, Kunst, Recensie
Door elkaar wolkende akkoorden en een twinkelend melodietje
Werk van Padding, Van Emmerik, Adriaansz, Van der Aa, door het Ives Ensemble. 20 maart, Amsterdam, De Rode Hoed. Herhaling: Bergen, 23/3.
Nederland telt inmiddels zo veel ensembles dat je je wel eens afvraagt of die niet beter zouden kunnen fuseren tot één groot Orkest van de Eenentwintigste Eeuw. Toch zou dat een verarming betekenen, want die clubjes hebben vrijwel allemaal een eigen karakter en signatuur.
Dat geldt zeker voor het Ives Ensemble, dat dit jaar vijftien jaar bestaat. De muziek van Ives, Cage en Feldman is het vertrekpunt van het Ives Ensemble. In dergelijke muziek is de filosofische component, om het zo maar te noemen, minstens zo belangrijk als de structurele aspecten. En dat klinkt door in alles wat het Ives Ensemble doet.
A Dutch concert heet het programma waarmee het gezelschap vrijdag in de Bergense Ruïnekerk staat, en zondag in het prestigieuze IRCAM in Parijs. Naast drie premières omvat het concert een eerder gespeeld stuk, 3-pt. (untampered) Product van Peter Adriaansz uit 1998. De vreemde, hoekige muziek, en de combinatie van piccolo, trombone, harmonium en veel metalen slagwerk zijn nog altijd fascinerend.
Ivo van Emmeriks Birdstone is met een lengte van bijna een half uur en een bezetting van vijftien musici het omvangrijkste werk. In een parcours waarin wonderlijk door elkaar wolkende akkoorden en een twinkelend melodietje de rode draad vormen, beproeft Van Emmerik de klankmogelijkheden en -combinaties van zijn ensemble. Het klinkt voortreffelijk, maar door de mobile-achtige opzet ontbeert de muziek richting.
Anders is dat in Martijn Paddings Piéton de Hauterives, een hommage aan de Franse postbode Ferdinand Cheval die 33 jaar van zijn leven wijdde aan het optrekken van een waanzinnig tempelcomplex. De solopartij is weggelegd voor Marco Blauw, die een bijzondere trompet bespeelt, met twee schalbekers en vijf ventielen. Door het gebruik van een of twee dempers is het mogelijk om pijlsnel van timbre te wisselen. Padding gaat hier heel subtiel mee om: aanvankelijk kruipen er kleine echo-effecten binnen in de zangerige trompetpartij, die ondersteund wordt door zwoele, Messiaen-achtige harmonieën. Pas tegen het eind raken de klank en het tempo van de kleurwisselingen in een stroomversnelling.
In Above voor elf instrumenten en soundtrack demonstreert Michel van der Aa hoe je uit een ritmisch motief van drie noten een muziekstuk van twintig minuten muziek kunt winnen. Zowel in de soundtrack als in de instrumentale laag maakt hij inventief gebruik van filmachtige technieken als vervloeiing en montage, wat zijn exploratie van de muzikale ruimte een extra dimensie geeft. Niettemin blijft het stuk steeds met beide benen op de grond, en is daarmee het meest solide, maar tegelijkertijd het minst specifiek op het Ives Ensemble toegesneden stuk van de avond.
© Frits van der Waa 2006
