de Volkskrant van 17-04-2001, Pagina V3, Kunst,
Temidden van vioolmeisjes boekt Tjeerd Top nipte zege
AMSTERDAM
Vioolmeisjes zijn bij het Nationaal Vioolconcours Oskar Back per traditie flink in de meerderheid, ook onder de winnaars. Maar dit jaar gaat de hoofdprijs, een studiebeurs van 30 duizend gulden, naar de 22-jarige Tjeerd Top. In een goedgevuld Concertgebouw in Amsterdam streek Top zich aan de hand van Bartóks Tweede Vioolconcert naar een eerste plaats.
Top won het concours met de krapst mogelijk jurymeerderheid - vier tegen drie stemmen. Het verschil in niveau tussen Top en de nummer twee, de 21-jarige Frederieke Saeys, was volgens juryvoorzitter Jan van Vlijmen minimaal, maar het reglement van het concours is in dat opzicht heel strikt: de prijzen mogen niet worden gedeeld.
Saeys zal zich er niet om beklagen. Haar tweede prijs is een studiebeurs van 15 duizend gulden. Toch zal ze het diep in haar hart vast jammer vinden dat haar naam niet is bijgeschreven in het rijtje Oskar Back-winnaars, dat opent met Emmy Verhey en Vera Beths, en ook nog illustere namen bevat als die van Jaap van Zweden, Theodora Geraets, Saskia Viersen, en Sonja van Beek. Verhey en Geraets maakten overigens deel uit van de jury.
De derde prijs, een beurs van achtduizend gulden, ging naar Carla Leurs (22), die net als Saeys het Eerste vioolconcert van Dmitri Sjostakowitsj uitvoerde. Ook haar spel, benadrukte Van Vlijmen, ontliep dat van de eerste twee niet veel.
Behalve de hoofdprijs kreeg Top ook de extra prijs van vijfduizend gulden die was uitgeloofd voor de beste vertolking van de speciaal voor het concours geschreven compositie, L'ange maudit van Carlos Micháns. Verder krijgt hij de keus tussen twee Italiaanse violen uit het Bruikleenfonds Oskar Back (de andere gaat naar Saeys). Bovendien mag hij op 11, 12 en 13 mei opnieuw optreden in het Concertgebouw, met het Nederlands Kamerorkest en dirigent Hans Vonk.
De drie finalisten waren na twee voorronden geselecteerd uit 21 kandidaten. Dat ze de keus hadden tussen twee twintigste-eeuwse vioolconcerten is niet zonder betekenis: het geeft aan dat het concours bij de tijd blijft. De vioolconcerten van Bartók en Sjostakovitsj hebben trouwens alle eigenschappen waaraan het genre dient te voldoen, en hebben bovendien beide een lengte van bijna drie kwartier, zodat niet alleen techniek en muzikaliteit, maar ook het atletische aspect een rol speelt.
Carla Leurs bracht haar Sjostakovitsj met temperament, een snufje slavistiek, en een expressieve, donkere toon. Vermoedelijk zijn het haar prestaties in de voorrondes geweest die haar op de derde plaats hebben doen belanden. Eigenlijk deed ze niet onder voor Frederieke Saeys, die hetzelfde werk wat strakker gestalte gaf, met meer doorzicht en lyriek. Haar vertolking kreeg extra souplesse door het nauwe contact tussen haar en dirigent Vassili Sinaiski, die het Symfonieorkest van het Koninklijk Conservatorium tot een exemplarische krachtendosering wist te bewegen, maar wanneer de solist even zweeg toch het gaspedaal flink intrapte, als een chauffeur die een stuk lege weg voor zich ziet.
Met zijn gedistingeerde lezing van Bartóks vioolconcert liet winnaar Top horen dat hij eveneens volstrekt boven de noten staat. Opvallend zijn zijn slanke, maar nergens iele toon en de vanzelfsprekendheid van zijn virtuositeit. Die eerste prijs is eerlijk verdiend. Tegelijkertijd kan gesteld worden dat dit concours drie veelbelovende talenten heeft opgeleverd.
De vioolmeisjes kregen de volgende dag nog een staartje:
© Frits van der Waa 2006
