de Volkskrant van 21-12-2001, Pagina 10, Kunst, Recensie
Operaregisseur Audi verfilmt stukken Britten
AMSTERDAM
Pierre Audi, gevierd en gelauwerd operaregisseur, heeft blijkbaar zijn ware roeping allang gevonden: de film. 'Ik had het gevoel dat ik dit al mijn hele leven had gedaan, dat al het andere maar bijzaak was', zei hij begin november bij de persvertoning van zijn film For Birth or Death?
Natuurlijk is Audi dicht bij zijn hoofdberoep gebleven. For Birth or Death? is een tv-bewerking van twee bijbelse canticles van Benjamin Britten, Abraham and Isaac en The Journey of the Magi. De film, die een half uur duurt, is zondagavond op Nederland 3 te zien in het NPS-programma Pitch.
Vijf jaar heeft het geduurd, van de eerste plannen tot de verwezenlijking ervan. Hoewel de twee gekozen canticles van Britten van origine concertstukken zijn, die nooit bedoeld waren om geënsceneerd te worden, zijn ze geknipt voor een filmische uitwerking, meer dan een echte opera ooit kan zijn.
Audi heeft welbewust niet voor een bijbels getinte enscenering gekozen, maar veeleer voor een symbolische benadering. De hoofdpersonen in deze minidrama's zijn bij hem haveloze clochards, daklozen wellicht, geheel op teruggeworpen op zichzelf en hun al dan niet wankel geloof in God. Dat laatste, het godsbesef, is in beide stukken de kern van de zaak.
Vooral Abraham and Isaac uit 1952, het welbekende bijbelverhaal over Gods opdracht aan Abraham om zijn zoon Isaac aan hem te offeren, is muziektheater in zakformaat. Britten gebruikte voor deze muzikale dialoog een Middeleeuwse tekst uit de Chester Miracle Plays. Hij schreef het stuk oorspronkelijk voor zijn partner, de tenor Peter Pears, en voor Kathleen Ferrier. Zelf nam Britten de pianopartij voor zijn rekening. De stem van God - een trouvaille - legde hij in de mond van beide zangers tegelijk.
Audi laat de rol van Isaac begrijpelijkerwijs spelen en zingen door een jongenssopraan (Oliver Garden). De rol van Abraham wordt vertolkt door Nigel Robson, die in een kwartier tijd een fantastisch staaltje zingen en acteren weggeeft. Het hele verhaal speelt zich af in een afbraakpand, waarbij een keukentafel als altaar dient. De camera zit de karakters letterlijk op de huid. Elk baardstoppeltje, elk zweetdroppeltje is te zien. Audi's handtekening - vuur en vlammen - ontbreekt niet.
Abstracter, want nagenoeg verhaalloos, is The Journey of the Magi. Benjamin Britten schreef het bijna twintig jaar later op een tekst van T.S. Elliot. Audi maakte van de wijzen uit het Oosten drie zingende zwervers in een kapotte auto. Zelfs bij de oprispende piano-akkoorden in een van de interludes wil die auto niet starten.
Een centrale rol is weggelegd voor het autolampje. Ook hier verlenen de minimale speelruimte en de close-ups de muziek een directheid én een extra dimensie die ze in de concertzaal nooit kan bereiken, al zijn de verzakte gebitten waarmee de grimeurs de zangers Christopher Robson, Christopher Gillet en David Wilson-Johnson hebben uitgedost misschien iets te veel van het goede.
For Birth or Death? Zondag 23 dec, 23.35 uur op Nederland 3.
© Frits van der Waa 2006
