de Volkskrant van 2 januari 2002, Kunst, recensie
Hollandse wereldreis met rappe nootjes en halsbrekende ritmes
Nieuwjaarsmatinee, Nederlands Blazers Ensemble, 1 januari, Concertgebouw, Amsterdam.
Nederlandse muziek, daar draait het om bij de Nieuwjaarsmatinee van het Nederlands Blazers Ensemble, en het programma opent dan ook met groot gedaver op het orgel van het Concertgebouw. Hoboïst Bart Schneemann zweept het publiek op tot een hymnische samenzang: Holland zeilde heel de wereld rond, luidt het begin van de tekst die langsrolt op de lichtkrant onder zijn arm.
En daarmee gaat de definitie van wat Nederlands is meteen op de helling, want Nederlandse muziek wortelt tegenwoordig in alle landen. Dat is te danken aan alle overzeese rijksgenoten, asielzoekers, of musici van elders die al dan niet naar eigen keus de Lage Landen tot hun werkterrein hebben gemaakt.
Zo komt het dat de Nieuwjaarsmatinee, altijd al een rijkgeschakeerde mix van de meest uiteenlopende muzieken, ditmaal veelzijdiger is dan ooit: ritmische close harmony van Just 4.U., vier jongens uit Curaçao, sitar-improvisaties van een in Suriname geboren Nederlander met Indische voorouders, een Irakees liefdeslied en fameus klarinetspel in halsbrekende Balkanritmes. En de Blazers laten het niet bij een uitnodiging alleen: ze spelen mee, zelfs al moeten ze er barokinstrumenten voor uit de kast halen om zich aan te passen bij de lagere stemming van de sitar.
Zoals gebruikelijk zendt de VPRO het evenement rechtstreeks uit. Maar de aanwezigheid van de televisieploeg is onopvallender dan ooit. Zestien webcams, sommige opgesteld in de zaal, andere hangend aan het plafond, met joysticks bestuurd door vier operators, zenden beelden naar de regelkamer. Het systeem is even ingenieus als goedkoop, zij het nog niet geheel gespeend van technische manco's. Maar het levert mooie live-tv op.
Jong zijn ze, de gasten van het NBE. De Blazers, zelf nog lang niet op jaren, ogen naar verhouding middelbaar. Siddarth Kishna, de sitarspeler, is met zijn 32 jaar een van de senioren. Baider Khalaf Al-Basri, de Irakese met de smachtende stem, is 21. Slobodan Trkulja, die de zaal besproeit met ware cascades van onwaarschijnlijk rappe klarinetnootjes, is 24. Maar ze zijn nog bij lange na niet de jongste deelnemers, want de Blazers hebben de traditie voortgezet om bij de Nieuwjaarsmatinee hun gelederen te openen voor componerende kinderen.
Zo bezingen Anouk, Tessa en Luc Verboven de vrees voor de ouderdom - rijkelijk vroeg, want ze zijn respectievelijk pas 9, 10 en 10 jaar. De meeste kindercomposities zijn door de Blazers en consorten gearrangeerd, zodat een pakkende melodie als Dance of the horses van de 15-jarige Marleen Pranger uitgroeit tot een expansief ensemblestuk. In Onderweg legt de harpspelende Aafke Romeijn (15) een goedklinkende melodie over een prikkelende vijfkwartsmaat, terwijl de 13-jarige Kevin Kelly in zijn bondige Thingumajig laat horen dat hij een scherp oor heeft voor tegendraadse harmonische combinaties.
Maar daarmee is dit feest van de afwisseling nog lang niet compleet. Vanaf een verhoginkje in het midden van de zaal ontlokt trombonist Ivan Meylemans in James Fulkersons Force Fields and Spaces zijn instrument de wonderlijkste klanken. Via de webcam is te zien dat hij blaast met een fagotriet tussen zijn lippen.
Tot slot komen alle muzikanten op het podium en heffen een daverend slotnummer aan. Toegegeven, de noten van deze meezingzang zijn niet echt spectaculair, maar de boodschap - een ode aan de multiculturele samenleving en de verbroederende macht van de muziek - is hartveroverend.
© Frits van der Waa 2006
