de Volkskrant van 13-04-2002, Pagina 7, Kunst,
Zesvoudige première luidt regen van strijkkwartetten in
AMSTERDAM
Er daalt met ingang van vandaag een regen van strijkkwartetten neer over Nederland, en het ziet er naar uit dat dit weertype nog lang zal aanhouden. Het begint vanavond in Eindhoven, waar het Muziekcentrum Frits Philips voor de vijfde keer het Festival Nederlandse Strijkkwartetten organiseert.
Een week later zet de stortvloed pas goed door: dan maakt de Stichting Strijkkwartetten Nederland in zes vaderlandse kastelen en monumenten een begin met een nieuwe kwartettenserie, met onder andere een zesvoudige première van een nieuw kwartet van Theo Verbeij.
In Eindhoven gaat het anders dan bij de voorgaande afleveringen van het festival: destijds kwamen alleen de musici van eigen bodem, de muziek was van buitenlandse origine. Ditmaal wordt er uitsluitend Nederlandse muziek gespeeld. Het repertoire reikt van de Chromatische Fantasie van Sweelinck (eigenlijk een orgelstuk) tot primeurs als een kwartet van Astrid Kruisselbrink, Dob, en Octet van Bart Visman.
Het ligt in de bedoeling, aldus programmeur Cynthia Wilson, om in de komende afleveringen van het Festival de Nederlandse muziek erin te houden, en juist meer buitenlandse ensembles uit te nodigen. Dit alles in nauwe samenwerking met de Utrechtse universiteit, waar een groot onderzoek gaande is naar het Nederlandse strijkkwartet.
'We hebben nu al zo'n duizend kwartetten getraceerd', vertelt Emile Wennekes, hoogleraar Nederlandse muziek en leider van het onderzoek. Het is uitdrukkelijk de bedoeling om een deel van dit repertoire ook tot klinken te brengen, wat vervolgens weer moet resulteren in een serie cd-boxen met in totaal 30 cd's.
De ensembles die in Eindhoven optreden zijn deels ook betrokken bij de serie van de Stichting Strijkkwartetten, een initiatief van Sebastiaan Van Eck, cellist van het Franciscus Kwartet. Na het wegvallen van de ondersteuning van het Nederlands Impresariaat besloot hij het heft in eigen hand te nemen. 'Je wilt je toch presenteren op een manier die recht doet aan alle moeite die je er als kwartet in hebt gestoken,' zegt hij. Het kostte hem twee jaar al zijn vrije tijd, maar het resultaat is er dan ook naar: een samenwerkingsverband van zes kwartetten, die zich op dertien locaties, van Slochteren tot Hoensbroek, presenteren met een zesdelige serie. Rode draad zijn de zes kwartetten opus 18 van Ludwig van Beethoven.
Componist Theo Verbeij wist vantevoren dat zijn opdrachtwerk zesmaal in wereldpremière zou gaan, maar dat heeft bij het componeren uiteraard geen rol gespeeld. Lenteregen, een eendelig stuk van acht minuten, is zijn eerste strijkkwartet. 'Als je zo'n stuk schrijft moet je voorbijgaan aan het feit dat het zo'n ontzettend rijk repertoire is', zegt hij. 'Ik heb al die partituren al gauw weer in de kast gezet, en gedacht: een-twee-drie, in godsnaam.' Nee, de titel Lenteregen is alleen maar gekozen omdat het voorjaar is.
De Stichting Strijkkwartetten laat zich ook niet onbetuigd waar het gaat om Nederlandse repertoire. De zes kwartetten zullen onder meer optreden in een hieraan gewijde serie van de Stichting Kamermuziek Amsterdam. En zo komen de lijnen weer bij elkaar.
Van Eck wil de serie in komende seizoenen voortzetten, en dan ook speciaal jonge kwartetten bij het project betrekken. Maar zijn eerste zorg is nu de zalen vol te krijgen. 'Het kwartetpubliek is heel trouw,' zegt hij. 'Als je ze één keer binnen hebt, zullen ze blijven komen.'
Info: www.strijkkwartetten.nl
© Frits van der Waa 2006
