de Volkskrant van 24-06-2002, Pagina 11, Kunst, Recensie
Miricioiù & Co zetten Grote Zaal weer op z'n kop
Les Vêpres siciliennes, van Verdi. Radio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Opernchor Leipzig en solisten o.l.v. Paolo Olmi. Concertgebouw Amsterdam (22/6). Radio 4: 25/6, 20.30 uur.
Het is de vraag hoe de VARA dinsdag de radiouitzending van Verdi's opera Les Vêpres siciliennes gaat aanpakken. Immers, het programma begint om half negen, terwijl om twaalf uur Vincent na middernacht alweer staat te trappelen. Maar Verdi's opera duurt met gemak vier uur, dus dat past niet. Couperen dan maar? De gein van de concertante Vêpres, zaterdag in de Matinee, was nu juist dat het hier om de oorspronkelijke, onverkorte versie ging - een primeur voor Nederland.
Het publiek doorstond de lange zit in het Concertgebouw met blijdschap, getuige de stormachtige, tien minuten lange ovatie waarmee het zangers en orkest beloonde. Die was volkomen verdiend, want de equipe leverde over de hele linie topprestaties. Voorop sopraan Nelly Miricioiù, sinds jaar en dag de vaste gast én grootste ster van de Matinee, geflankeerd door de tenor Francisco Casanova, de imposante bariton Zeljko Lucic, en nog acht andere zangers.
Achter het Radio Filharmonisch Orkest stonden maar liefst twee koren, het Groot Omroepkoor en het Opernchor Leipzig. Bij elkaar waren ze goed voor een orkaan aan decibels, die evenwel door de kleine, kwieke dirigent Paolo Olmi - onthoud die naam - met vaste hand in de juiste banen werd geleid.
Intussen werd duidelijk waarom Les Vêpres siciliennes meestal in verkorte vorm wordt opgevoerd - àls dat al gebeurt, want het werk hoort niet tot de populairste opera's van de meester. Verdi schreef het stuk in 1855 voor de Parijse Opéra, en voldeed bij aflevering keurig aan de eisen die daar indertijd aan een grand opéra werden gesteld. Zo moest het stuk per se vijf bedrijven hebben, en een uitvoerig ballet bevatten.
Het verhaal is nogal vergezocht. De handeling speelt zich af in de dertiende eeuw op Sicilië, dat indertijd door de Fransen werd overheerst: Verdi voorzag zijn muziekdrama's graag van een politiek kader. De belangrijkste protagonisten zijn de Franse gouverneur Montfort (Lucic) en de jonge Siciliaanse rebel Henri (Casanova), en de crux van de plot is dat Henri de zoon van Montfort is, vrucht van een verkrachting bovendien. Ter vergelijking: het is alsof een Koerdische verzetsstrijder zonder het te weten de zoon van Saddam Hoessein is. Maar wat doet Henri als hij daarachter komt? In plaats van de fielt een kopje kleiner te maken neemt hij hem in bescherming tegen Hélène (Miricoiù) die hem aan het mes wil rijgen. Zo'n soort verhaal is het.
Verdi heeft het aangekleed met muziek die soms overtuigt, en soms zo plat is als een dubbeltje, maar dan wel weer behendig opgepompt met een boel blazers. Les Vêpres is zelfs voor zijn doen een luidruchtige opera. Daarbij is hij er op een of andere manier in geslaagd enkele dramatische hoogtepunten, waaronder de roof van twaalf bruiden, dusdanig onder tafel te moffelen dat ze voorbij zijn voor je er erg in hebt. Vooral het derde bedrijf, met het verplichte ballet en de verijdelde moordaanslag, klinkt wel heel erg als muziek-op-bestelling.
Daartegenover staan dan toch weer een aantal prachtige aria's en ensembles, de ene keer intiem, de andere keer vol bravoure. Bijzonder effectief is de slotscène, waarin alle Fransen, de hoofdrolspelers incluis, onder feestelijk klokgelui in de pan worden gehakt. Dat het Matinee-publiek de boel bijna afbrak was dan ook geen wonder. Maar dat ze in Parijs destijds een dergelijke afloop zonder meer over hun kant hebben laten gaan is toch wel bijzonder eigenaardig.
© Frits van der Waa 2006
