de Volkskrant van 16-09-2002, Pagina 13, Kunst, Reportage
Scarlatti overstemt politiesirene
AMSTERDAM
Museumhaven als ideaal decor van drijvend concert
Vanuit de invallende schemer komen snerpende schalmeitonen aanzweven over het water. In het Amsterdamse Oosterdok dobberen tientallen boten en bootjes rond een drijvend podium, en er komen er steeds meer bij: sloepen, een kajak, een catamaran. 'Kijk', zegt Jan Wolff. 'Daar heb je een zandaakje. Daar is er nog maar één van in Nederland.'
Wolff heeft wat met schepen. Toch is het toeval dat het in 1980 door hem opgerichte centrum voor moderne muziek onderdak vond in een pand dat uitgerekend De IJsbreker heette.
De IJsbreker is al jaren te klein, en gaat in 2004 verhuizen naar het Muziekgebouw aan de IJ-oevers, waarvan de bouw begin september begonnen is. Maar om het gebied ook in muzikaal opzicht bouwrijp te maken zullen er de komende twee jaar verschillende evenementen plaatsvinden. Dan weet het publiek alvast de weg te vinden.
Aqua Musica is de eerste productie van het nieuwe Muziekgebouw. En om duidelijk te maken dat aan de IJ-oevers veel meer te doen zal zijn dan nu in de IJsbreker, klinkt er in en om het Oosterdok twee dagen lang oude muziek, met als hoogtepunt een gratis 'Drijf-in concert'.
De wind wakkert aan als de spelers van Tragicomedia op het podium verschijnen. De eerste getokkelde tonen gaan haast ten onder in het geraas van het autoverkeer dat zich in de belendende IJtunnel stort. Maar de techniek biedt uitkomst. Tegen de tijd dat het enthousiast spelende kwartet beland is in het slotdeel van Domenico Scarlatti's mandolineconcert is het Spaanse vuur zelfs bestand tegen de sirene van een passerende politiewagen.
Toch lenen de priemende pommers, schalmeien en trombones van ensemble Les Haulz et les bas zich beter voor zo'n openluchtconcert. Het is intussen donker, en de swingende estampieën en saltarello's worden begeleid met lichtbeelden van de meest uiteenlopende Middeleeuwse muziekschilderingen. Het publiek op de kade applaudisseert dankbaar, en uit de bootjes stijgt geestdriftig getoeter op.
Nog beter klinkt het gezelschap de volgende dag op de binnenplaats van het Scheepvaartmuseum, waar hun spel weerschalt tegen de vier muren. Het is Open Monumentendag, dus er is veel volk op de been. Maar voor het VOC-schip moet je een kaartje van Aqua Musica hebben. Daar, in het ruim, speelt het moderne rietensemble Calefax - hoe kan het anders - Händels Water Music. Ze spelen op instrumenten die in die tijd nog niet bestonden, maar de juiste menging tussen hobo en saxofoon levert warempel een soort trompetklank op.
Van de overkant van het Oosterdok klinkt opgewekt carillonspel. Vreemd, want er is geen toren in zicht. De beiaardier blijkt te zetelen in een vreemde aanhangwagen vol klokken - de mobiele beiaard van klokkengieterij Eijsbouts.
Tussen de schepen van Museumhaven Amsterdam is een druk verkeer van musici en publiek gaande, want de bewoners van de drijvende monumenten hebben hun deuren geopend voor het publiek van Aqua Musica. Elk uur vinden er vier of vijf mini-concertjes plaats. De programmering klopt helemaal met de bescheiden afmetingen van de aken en klippers. Een fluisterzacht instrument als het klavichord komt in zo'n omgeving veel beter tot zijn recht dan in welke concertzaal.
De paviljoentjalk Zes Gebroeders heeft het kleinste huiskamertje van allemaal. Voor de gelegenheid is de ruimte voorzien van een groen nooduitganglicht, bevestigd aan de magnetron. Hier zingt tenor Christopher Kale, staand naast het potkacheltje, romantische liedjes uit de negentiende eeuw, op de gitaar begeleid door Jelma van Amersfoort. De musici en de zes luisteraars zitten praktisch bij elkaar op schoot. Ook barokgitarist Paul O'Dette maakt er aan de boord van de Stern een vrolijke boel van, met als hoogtepunt een paar stukken van de bereisde virtuoos Santiago de Murcia, die niet alleen Latijns-Amerikaanse invloeden vertonen, maar zelfs doen denken aan de Afrikaanse duimpiano, de mbira. Een even wonderlijke muzikale kruisbestuiving is te horen bij Música Temprana, dat achttiende eeuwse muziek uit Peru speelt, een opzwepende mix van barok- en volksmuziek.
Aan het eind van de zondagmiddag hebben tweeduizend mensen hun weg gevonden naar de kade aan de voet van het Nemo-gebouw. Over een jaar volgt er een tweede aflevering van Aqua Musica, met andere muziek, maar opnieuw in samenwerking met 'de Schone Slaapster van Amsterdam', zoals Jan Wolff de Museumhaven omschrijft.
© Frits van der Waa 2006
