de Volkskrant van 22-02-2003, Pagina 7, Kunst, Recensie
Boeiend experiment met Kontakte van Stockhausen
Kontakte, van Stockhausen door Ralph van Raat/Claire Edwardes en Daan Vandewalle/Chris Cutler. 19/2, Lantaren/Venster, Rotterdam.
Rotterdam bruist. Ruim honderd jonge musici wedijveren de komende week met elkaar in het Internationaal Gaudeamus Vertolkers Concours. Meer nog dan in andere jaren heeft deze wedstrijd, waarin alleen hedendaagse muziek klinkt, een onvoorspelbaar karakter. Dit keer is het thema namelijk 'improvisatie', terwijl in het verleden, steeds een instrument in het zonnetje werd gezet.
Rondom het concours is de afgelopen jaren een waar festival gegroeid, de Rotterdamse Biënnale, en vanzelfsprekend komt ook daar de kunst van het improviseren in al zijn facetten aan bod. Niet dat er zestien concerten lang alleen maar wordt gejamd, maar de jazz, de live-elektronica, de orgel-improvisatie, de tango, en werken met een 'open vorm' als Simeon ten Holts Canto Ostinato, nemen een prominente plaats in.
Lantaren/Venster bracht woensdag een heel bijzonder programma, met twee versies van Karlheinz Stockhausens Kontakte. Kontakte, voor tape, piano en slagwerk stamt uit 1960 en is een sleutelwerk in de geschiedenis van de elektronische muziek. Voor hij besloot de instrumentale partijen geheel uit te schrijven heeft Stockhausen geëxperimenteerd met improviserende musici. De festivalleiding besloot tot een 'reconstructie' van deze oervorm, die natuurlijk wel respectvol voorafgegaan werd door de officiële versie. Om te voorkomen dat de componist roet in het eten zou gooien werd hij niet op de hoogte gebracht van de onderneming.
Hij zou overigens niet ontevreden zijn geweest met de explosieve vertolking die pianist Ralph van Raat en slagwerkster Claire Edwardes van de genoteerde versie gaven. De tape van Kontakte is een fascinerende klankomgeving, met weidse, aangolvende klankmassa's, verscheurde passages, en alles daartussenin. De instrumentalisten leveren een nu eens sterk contrasterend, dan weer aanvullend contrapunt.
De improvisatoren, pianist Daan Vandewalle en Chris Cutler, die zijn eigen drumkit had meegenomen, speelden in grote lijnen meer met de tape mee dan ertegenin, al hadden ze beiden ook het lef om stevig uit te pakken. Het is vrijwel onmogelijk om veertig minuten lang de spanning vol te houden die in de gecomponeerde versie zo zorgvuldig is gedoseerd. Een enkele maal verviel Vandewalle in jazz-licks of te regelmatige ritmes, en dan spoorde het verhaal even niet. Toch waren er veel momenten waarop er plots een fascinerende chemie ontstond, niet alleen tussen de elektronische en de akoestische klankwerelden, maar ook tussen de beide musici.
© Frits van der Waa 2006
