de Volkskrant van 07-11-2003, Pagina 11, Kunst, Recensie
Geprojecteerde staven deinen op cadans muziek
Visual Music, door het Kronos Kwartet. 5 november, Het Muziektheater, Amsterdam. Herhaling 7/11 en 8/11.
Vier merkwaardige, langgerekte sculpturen, bestaande uit dunne metalen staven, prijken op het podium. Daarachter rijst een groot projectiescherm op, waarbij de vier stoelen en lessenaars bijna in het niet vallen. Bij Visual Music, het jongste programma van het Kronos Kwartet, komt heel wat meer kijken dan doodgewoon strijken, dat is van meet af aan duidelijk.
In de dertig jaar van zijn bestaan heeft het Kronos Kwartet zich voortdurend opgeworpen voor nieuwe muziek en grensverleggende projecten. Het jubileumprogramma van het viermanschap biedt niet alleen een visuele opluistering van de muziek, maar morrelt met een stevige elektronische component ook aan de grenzen van het klassieke kwartetspel.
Bijzonder is Visual music zeker. Niet zozeer vanwege de muziek die soms afglijdt naar consumentvriendelijke pop-idiomen, maar vooral door de doordachte combinaties van beeld en geluid.
Alleen al die grote staketsels, een vinding van Mark Grey, blijken te fungeren als een soort antennes, waar omheen de musici met handbewegingen in de lucht raspende, metalen geluiden boetseren. Minder abstract is de vormgeving van The Day The Earth Stood Still, een bewerking van de muziek die Bernard Herrmann in 1950 voor de gelijknamige film schreef. Het kwartet kruipt hierbij achter het half-transparante scherm, waarop een collage van filmbeelden en opnames van de spelers zelf te zien zijn.
Verbijsterend is Conlon Nancarrows Boogie Woogie #3A, een gecomputeriseerde versie van een stuk dat oorspronkelijk gecomponeerd is voor een pianola, en daarmee voor mensenhanden onuitvoerbaar is. Maar het Kronos weeft toch live gespeelde klanken door de voortrazende mix die dikwijls doet denken aan een op hol geslagen draaiorgel.
Hoewel One Earth, One People, One Love, een nieuw werk van Terry Riley muzikaal weinig meer te bieden heeft dan elegische lijnen op een obstinaat ritme, zijn de bijgaande beelden van video-ontwerper Willie Williams mysterieus en beeldschoon. En ook in Flugufrelsarinn, een bewerking van een nummer van de IJslandse rockgroep Sigur Rós, rijmen de beelden van slingerende staven wonderwel met de cadans van de muziek. Het is geen hemelbestormende compositie, maar uit de kleur en de kracht die de vier musici erin leggen blijkt eens te meer dat het Kronos Kwartet tot de wereldtop behoort.
© Frits van der Waa 2006
