de Volkskrant van 08-01-2004, Pagina K18, Kunst katern, Recensie
Piep-knar (knor)
3 concertos for a new century (Van Keulen, Loevendie, Jeths). Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. David Robertson, Ingo Metzmacher en Markus Stenz. NorthWest Classics.
Waar EO-voorman Andries Knevel precies op doelde toen hij het had over 'piep-knarmuziek' (bedoeld werd piep-knor) op Radio 4 was niet recht duidelijk, maar te vrezen valt dat ook de eigentijdse muziek voor hem dat stigma draagt. Ten onrechte, want sinds lang zijn er in Nederland niet zulke mooie en oorstrelende stukken geschreven als nu. Neem het drietal soloconcerten dat het Koninklijk Concertgebouworkest liet schrijven om de nieuwe eeuw in te huldigen, en dat nu op cd verschenen is.
Met zijn Hoornconcert, geschreven voor Jacob Slagter, heeft Geert van Keulen een van zijn beste composities afgeleverd. De hoornpartij is ingebed in de meest fantastische timbres en mixtuurklanken, en de vervloeiing van eenduidige melodieën naar veelstemmige texturen is opvallend soepel. Het meest uitbundige werk is het Klarinetconcert, dat Theo Loevendie schreef voor George Pieterson. De klarinet buitelt door alle registers, en in het tweede deel waait er met een zonderlinge shuffle vanuit het orkest zowaar wat jazz binnen. Het eendelige Flugelhornconcert van Willem Jeths is het langste van de drie en wordt in belangrijke mate gedragen door solist Peter Masseurs. Jeths bouwt de spanning fraai op, maar smeert hier en daar de materie erg ver uit: zo weet hij de slotnoot wel anderhalve minuut te rekken.
Uiterlijk laat de cd te wensen over, en ook de geboden informatie is minimaal. Het label NorthWest Classics verwijst de luisteraar weliswaar naar de eigen website, maar daar is nog niets extra's te vinden. Een slechte beurt.
Joep Franssens: Harmony of the Spheres. Nederlands Kamerkoor en Tallinn Chamber Orchestra o.l.v. Tõnu Kaljuste. Composers' Voice.
Nog mooier is het grote koorwerk Harmony of the Spheres waarmee Joep Franssens bewijst dat zijn eigenzinnige queeste naar muzikale schoonheid hem allerminst naar het luchtledige voert. De titel geeft al duidelijk aan wat de muziek behelst: harmonieën met een welhaast transcendente werking. Sommige delen klinken bijna alsof ze in de Renaissance geschreven hadden kunnen zijn, maar Franssens gebruikt ook stoutmoediger verbindingen.
Van de teksten van Benedictus de Spinoza is niets te verstaan, maar dat mag niet deren. De uitvoering van het Nederlands Kamerkoor, in een van de zes delen bijgestaan door het kamerorkest van Tallinn, is om door een ringetje te halen.
Johan de Meij: Symphony No 2; John Adams: Slonimsky's Earbox. Noord Nederlands Orkest o.l.v. Jurjen Hempel. Qdisc.
Evenals zijn uiterst succesvolle Eerste Symfonie naar Tolkiens The Lord of the Rings schreef Johan de Meij zijn Tweede Symfonie 'The Big Apple' oorspronkelijk voor harmonie-orkest. Negen jaar later volgde de orkestversie van deze ode aan New York. De sound van dit werk is moderner dan die van zijn voorganger, maar de stijl is desondanks niet echt actueel. Spectaculair is het stuk wel, en de uitvoering door het Noord Nederlands Orkest is respectabel. De Meij verwijst in zijn toelichting naar de muziek van Copland, Bernstein en John Adams, wiens Slonimsky's Earbox als aanvullend werk fungeert.
New Works for percussion (Budón, Dennehy, Oh, Baroni en Van Emmerik). Slagwerkgroep Den Haag. Stemra.
Sinds de Slagwerkgroep Den Haag wordt geleid door componist Peter Adriaansz is het repertoire van het ensemble een stuk interessanter geworden. Het gaat niet alleen meer om lekker trommelen, maar ook om mooie noten. Geen gebrek daaraan op deze cd met werk van vijf componisten uit verschillende landen. De vele onorthodoxe geluiden doen af en toe verlangen naar het visuele aspect, dat uiteraard teloorgaat bij overdracht van concert naar cd. Futuristisch is dit repertoire zeker, en het sluitstuk, Elementary Morality van Ivo van Emmerik, neigt zelfs een tikje naar die gewraakte 'piep-knar'.
© Frits van der Waa 2006
