de Volkskrant van 14-06-2004, Pagina 10, Kunst, Recensie
Maxim Vengerov biedt luisteraars blik in de hemel
Mozart, Beethoven en Yusupov, door Amsterdam Sinfonietta en Maxim Vengerov. 9 juni, Concertgebouw, Amsterdam.
Op het eerste gezicht was het een weinig opzienbarend programma, het concert waarmee de 29-jarige violist Maxim Vengerov woensdag zijn Carte Blanche-project bij het Amsterdamse Concertgebouw afsloot. Mozart en Beethoven zijn immers vertrouwde kost. Maar dat pakte anders uit. In een bijna drie uur durende marathon trokken Vengerov en Amsterdam Sinfonietta alle registers open en brachten het publiek tot ovaties.
Aanvankelijk verliep het wat gewoontjes, met Mozarts Sinfonia concertante, waarin Vengerov plezierige dialogen voerde met altviolist Ozcan Ulucan en tussen de bedrijven door eenhandige directiegebaren op het orkest richtte. Maar in het volgende Mozartonderdeel, het concert voor fluit en harp, begonnen er al bijzondere zonnestraaltjes door te breken, wat vooral te danken was aan het bezielde spel van Janne Thomsen, een Deense fluitiste die haar instrument zowel priemend als poeslief kan laten klinken. De arpeggio's van harpiste Jana Bouskova kabbelden daar lieflijk als een beekje onderdoor, en Vengerov, die nu beide handen vrij had, modelleerde de melodische curven met veel nuance, al dreigde het orkest in de luide passages een enkele maal de idylle te verstoren.
Het wonder gebeurde in Beethovens Vioolconcert, om precies te zijn in het Larghetto. Waar Vengerov in het eerste deel al kwinkelerend als een vogel over het orkest scheerde, gunde hij zijn gehoor in dit langzame deel een regelrechte blik in de hemel, met vioolspel van een onaardse schoonheid en lang uitgesponnen lijnen waarin etherische tonen als een snoer aaneengeregen waren, terwijl toch elke nieuwe frase weer zijn eigen contouren en lading kreeg. Elke uitvoering is natuurlijk een herschepping, maar onder handen van Vengerov klonk Beethoven als nooit tevoren. En dat gold helemaal voor de door hemzelf gecomponeerde cadensen, waarin de virtuoze dubbelgrepen toch allereerst in dienst stonden van nieuwe verkenningen van de door de componist aangedragen thema's.
In het speciaal voor Vengerov gecomponeerde Maximum bracht componist Benjamin Yusupov de vier solisten van de avond bijeen en het publiek met beide benen op de grond. Met zijn bezeten ostinato-ritmes, doorspekt met kwinkslagen, is Yusupovs Slavisch-Latijns gepeperde cocktail geen werk van hoog artistiek gehalte, maar het biedt wel elf minuten lang humor en hoogspanning. Een feestelijker uitsmijter voor zijn Carte Blanche-serie had Vengerov zich niet kunnen wensen.
© Frits van der Waa 2006
