de Volkskrant van 17-06-2004, Pagina K19, Kunst katern, Recensie
De dood aanvaard
Van Vlijmen: Monumentum. Radio Filharmonisch Orkest Holland en Lani Poulson o.l.v. Edo de Waart. Composers' Voice.
Over de dood zonder overdrijving luidt de titel van Wislawa Szymborska's gedicht, dat Jan van Vlijmen heeft getoonzet als tweede deel van zijn Monumentum. Het is een prachtige tekst en de muziek van deze tweedelige symfonie, die Van Vlijmen in 1998 componeerde ter nagedachtenis aan zijn vriend Benno Premsela, is daarmee geheel in overeenstemming: een stroom van ingetogen en bespiegelende klanken, die weliswaar ook sporen van opstandigheid bevat, maar waaruit ten slotte vooral doorklinkt dat de dood iets is wat je moet aanvaarden.
Het eerste, omvangrijkste, deel is een systematische, maar zeer kleurrijke verkenning van het orkestpalet. Het tweede deel is woeliger en bevat zelfs licht illustratieve elementen: zo horen we in het laatste fragment de dood vergeefs aan de deur rukken.
Het Radio Filharmonisch Orkest, mezzo Lani Poulson en dirigent Edo de Waart leveren een glanzende vertolking. Alleen biedt deze cd, met slechts 36 minuten muziek, de luisteraar wel erg weinig waar voor zijn geld.
Wilms: Symphonien 6 & 7. Concerto Köln o.l.v. Werner Ehrhardt. DGG.
De Nederlandse muziek komt bij buitenlandse musici meer en meer in de belangstelling te staan, al gaat het dan om werken uit een verder verleden. Zo heeft Concerto Köln de laatste twee symfonieën van Johann Wilhelm Wilms (1772-1847) op cd gezet. Het is een plaatpremière. Wilms was van geboorte een Duitser, maar bracht zijn gehele volwassen leven in Nederland door, en componeerde zelfs Wien Neêrlandsch bloed, dat ruim honderd jaar het officiële volkslied zou blijven.
Uit zijn Zesde en Zevende Symfonie, uit respectievelijk de jaren twintig en dertig van de 19e eeuw, blijkt dat Wilms wel wat te vertellen had. In zijn idioom schemert een zekere schatplichtigheid aan Beethoven door, maar niet zoveeldat je hem een navolger moet noemen. Het is uitstekende muziek, met een organische samenhang en dramatische reikwijdte, al stoot ze niet door tot de duisterste diepten. Ook de bevlogen uitvoeringen van Concerto Köln maken deze cd het beluisteren waard.
Van Wassenaer: Concerti Armonici. The Brandenburg Consort o.l.v. Roy Goodman. Helios.
In 1979 kreeg Nederland er een beroemde componist bij. Toen ontdekte musicoloog Albert Dunning dat de zes populaire Concerti armonici, die tot dan toe werden toegeschreven aan Pergolesi, waren gecomponeerd door de Nederlandse edelman Unico Wilhelm van Wassenaer (1692-1766). Er bestonden en bestaan diverse opnamen van deze concerten, onder andere die van Roy Goodman en The Brandenburg Consort uit 1993, die nu opnieuw is uitgebracht op het Helios-label. Het zijn pittige uitvoeringen met een aangename losheid, en het speelplezier weegt op tegen de minieme onzuiverheden die af en toe passeren. Na elf jaar zou je overigens wel verwachten dat het met de spelling beter zou gaan. Unico Wilhelm wordt consequent aangeduid als graf van Wassenaer.
Hacquart: Chelys. Guido Balestracci e.a. Sympho.
Dat de Italiaanse gambist Guido Balestracci liefde heeft opgevat voor de muziek van Carolus Hacquart (1640-1701?) is niet verwonderlijk. De twaalf suites voor viola da gamba die in 1686 te Den Haag werden gepubliceerd onder de titel Chelys (een Latijnse term waarmee snaarinstrumenten werden aangeduid) horen namelijk tot het beste wat de gambaliteratuur te bieden heeft. Samen met drie kornuiten, die een reconstructie van de ontbrekende basso continuo-partij uitvoeren, heeft Balestracci zes van deze suites op de plaat gezet. Ze leveren een weelderige uitvoering van Hacquarts fantasierijke, met dubbelgrepen en versieringen doorspekte muziek. Voor de afwisseling bespeelt toetsenist Massimiliano Raschietti beurtelings het klavecimbel en het orgel.
© Frits van der Waa 2006
