de Volkskrant van 19-07-2004, Pagina 14, Kunst, Reportage
Bach klinkt altijd goed in St. Bavokerk
HAARLEM
Internationaal Orgelfestival dat elke twee jaar in Haarlem plaatsvindt, is begonnen
De St. Bavokerk was zaterdag het toneel van een muziekmarathon. Vijf ensembles en drie organisten wisselden elkaar af in een concert van vierenhalf uur.
Bij de ingang van de St. Bavokerk, op de grens tussen de warme buitenlucht en de koelte van de kerk, vloeien ook akoestische klanken en versterkte klanken samen. Een paar stappen slechts is de werkelijke orgelklank verwijderd van die van de luidspreker, die het orgelgeluid als het ware over straat sproeit. Bij de ingang staat een groot videoscherm, waarop te zien is hoe organist Jos van der Kooy behendig tussen de drie manualen wisselt, en ook nog even snel een register bijtrekt.
De opening van het Internationaal Orgelfestival, dat elke twee jaar in Haarlem plaatsvindt, is dit jaar op een andere leest geschoeid. Werd het festival voorheen ingeluid met een koor-en orgelconcert, nu is de St. Bavo een zaterdagmiddag lang het toneel van een gratis toegankelijke muzikale 'happening'. Vijf ensembles en drie organisten wisselen elkaar af in een doorlopende muziekmarathon van ruim vierenhalf uur.
Het werelds vermaak wordt vooral geleverd door het in hoofddoeken, kielen en baretten gehulde viermanschap Goet ende Fyn dat zich met rimpelend harpspel, snerpende draailier en doedelzak, en feeëriek spel op een hakkebord vooral toelegt op oud-vaderlands repertoire als Merck toch hoe sterck en andere lustige liedekens.
De toeloop is groot. En onder de bezoekers zijn er veel die van volhouden weten. Of al die mensen nu ook volgende week naar het Improvisatieconcours zullen gaan, of naar de verschillende concerten in de week daarop, valt natuurlijk nog te bezien.
Naast het grote orgel is de belangrijkste visuele trekpleister in de kerk het mobiele Concert Carillon van beiaardier Boudewijn Zwart: een doorzichtige kast met daarin vijftig klokken. Het gebeurt vanzelfsprekend maar zelden dat je een beiaardier op de vingers kunt kijken. Zwart opent met In A Landscape van John Cage, en demonstreert daarmee dat het bespelen van een carillon niet zomaar knuistenwerk is, maar een bijzonder subtiele kunst. Zijn compositie Nocturne, waarin hij het klokkenspel combineert met de – weliswaar versterkte – klanken van gitaar, mandoline en spinet, brengt dat nog duidelijker aan het licht. Al is de muziek zelf niet erg bijzonder, de combinatie van tinkelende klanken is wonderschoon, bij vlagen spookachtig.
Bach is, zoals bij een orgelfestival te verwachten is, met overmacht de meest gespeelde componist op dit concert. Op vier fluiten, op drie accordeons, op vijf koperinstrumenten, Bach klinkt altijd goed. Toch heeft zijn collega Händel het laatste woord: het slotakkoord van zijn Water Music schalt nog vele seconden lang door de kerk als de blazers van Kronwerk Brass allang hun instrumenten hebben laten zakken.
Internationaal Orgelfestival, t/m 1 augustus. Zie: www.organfestival.nl
© Frits van der Waa 2006
