de Volkskrant van 30-08-2004, Pagina 12, Kunst, Achtergrond
Muziek van middelbare leeftijd
Veel, heel veel barok op Festival Oude Muziek
Het Festival Oude Muziek is begonnen. Het Ensemble Pierre Robert, drie zangers en een vierkoppige continuo-groep, zorgde in het eerste weekeinde voor het eerste hoogtepunt.
Holland Festival Oude Muziek Utrecht. T/m 5 september.
Laten we het maar niet meer over het Festival Oude Muziek hebben. Het festijn dat zich tot en met zondag afspeelt in Utrecht kan maar beter worden omgedoopt in Festival voor Muziek van Middelbare Leeftijd. Tijdens de eerste drie dagen heeft er niet één noot geklonken die voor 1600 is neergeschreven - ja, in de fringe-concerten misschien, maar die zijn zo naar de marge gedrukt dat ze niet eens in de programmakrant staan.
Niet zo Oude Muziek dus: dat komt vooral neer op barok, barok, en nog eens barok. Mooie muziek, daar niet van, maar ook van een goed ding kun je te veel hebben.
De openingsvoorstelling, Le Bourgeois Gentilhomme van Molière, met muziek van Lully, vormde daarvan een treffende demonstratie, die met een lengte van vier uur een geducht beroep deed op het zitvlees. En het duurde lang voor het echt tot muziekmaken kwam. De Gentilhomme is namelijk een comédie-ballet, een toneelstuk met muzikale tussenwerpsels, dat pas aan het eind uitmondt in een doorgecomponeerde reeks balletten. Het was de eerste keer sinds 1669 dat het stuk in zijn oorspronkelijke vorm werd opgevoerd. Voor een 'historisch geïnformeerde' enscenering was het een geslaagde onderneming, al was het wennen aan de kwakerige, overnadrukkelijke dictie die de spelers op gezag van regisseur Benjamin Lazar toepasten.
Die sterk gestileerde benadering, compleet met klassieke barokgebaren en nadrukkelijk frontaal spel, was in overige opzichten wel degelijk werkzaam, temeer daar de makers niet beschroomd zijn geweest allerlei visuele grappen toe te voegen. Bovendien zag alles er prachtig uit: vooral de suggestie dat de belichting slechts bestond uit kaarsen was effectief [*Herstel: het waren ècht alleen maar kaarsen!] Daarbij komt dat Molières bekende stuk over Monsieur Jourdain, een nouveau riche die zich wil opwerken, zo geestig is dat het zelfs bestand is tegen een dergelijke 'historische' timing.
Het muzikale gedeelte liet weinig te wensen over. Onder leiding van Vincent Dumestre leverden de zangers en de verzamelde ensembles Le Poème Harmonique en Musica Florea een flonkerende uitvoering van Lully's gevarieerde balletten en vocale ensembles. Al met al is het een wat hybride, maar interessante productie, die alleen nog in Frankrijk te zien is, al zijn er plannen voor een DVD.
De beide masques die zaterdag in Vredenburg in concertvorm tot klinken kwamen, bevatten niet zulke bijzondere muziek als dirigent Jed Wentz in zijn programmatoelichting wilde doen geloven. Desondanks kwamen de mythische muziekdramaatjes van Henry Purcell en John Ernest Galliard goed uit de verf, dankzij de geestdriftige uitvoering van Wentz' ensemble Musica ad Rhenum en zangers als Marc Pantus, Johannette Zomer en Nicola Wemyss.
Bij het assortiment instrumentale barokmuziek dat het Ensemble 415 ten gehore bracht bleek dat Heinrich Ignaz Franz von Biber niet voor niets tot centrale componist van het festival is verheven. Zijn fantasierijke muziek steekt met kop en schouders uit boven die van zijn tijdgenoten.
Het Ensemble Pierre Robert bestaat slechts uit drie zangers en een vierkoppige continuo-groep. Niettemin was dat genoeg voor een rijkgeschakeerde uitvoering van Méditations pour le Carême van de 300 jaar geleden gestorven Marc-Antoine Charpentier, het hoogtepunt van dit eerste festivalweekeinde. Drie motetten van de Vlaming Daniel Danielis staken daarnaast wat gewoontjes af. Je hebt nu eenmaal barokmuziek en barokmuziek.
© Frits van der Waa 2006
