de Volkskrant van 07-09-2004, Pagina 17, Kunst, Recensie
Theatrale Faust van kamerkoor in topvorm
Holland Festival Oude Muziek. 4/9. Faust wordt herhaald in Amsterdam (8 t/m 12/9), Enschede (16 en 17/9) en Bremen (18/9)
Met 47.500 bezoekers heeft het Utrechtse Festival Oude Muziek van 2004 niet helemaal de records van eerdere jaren geëvenaard, maar het aantal concerten was bij deze aflevering ook wat geringer. Het festival blijft een publiekssucces, en was ditmaal ook in artistiek opzicht zeer geslaagd, dankzij een avontuurlijke programmering. Nooit eerder waren er zo veel muziektheater en concerten met een theatrale inslag te zien.
Een zeer bijzondere voorstelling, die elders wordt herhaald, is Faust. waarvoor het multidisciplinaire productiebedrijf Artery, het Nederlands Kamerkoor en de Nationale Reisopera de handen ineen hebben geslagen. In Utrecht werd de voorstelling gespeeld in het Spoorwegmuseum, dat geheel in de steigers staat.
Faust is weliswaar iets minder overtuigend dan de Orfeo die regisseur Henk Schut drie jaar geleden voor Opera Zuid maakte, maar dat is dan ook een van de mooiste opera's uit de muziekgeschiedenis, terwijl Faust een collage van beelden en geluiden is waarvoor alle middelen uit de kast zijn getrokken: vele highlights uit het repertoire van het Kamerkoor, soms zelfs elektronisch gemangeld. Diaprojecties, vuurvreters en zelfs een prachtige poppenkastvoorstelling maken deel uit van de tocht door het onttakelde gebouw, waarbij het publiek zelf deel uitmaakt van de handeling. Strikt genomen is veel van de muziek die klinkt helemaal niet 'oud', maar dankzij de vocale vuurkracht van het in topvorm verkerende Kamerkoor maakt dat niet uit.
Het thema 'de polemiek', een van de belangrijkste rode draden in het festivalprogramma, had ook wel baat gehad bij een dergelijke benadering. Wat is er immers theatraler dan ruzie?
In plaats daarvan werden de muzikale kemphanen uitsluitend met elkaar geconfronteerd door hun composities naast elkaar te zetten. En daarbij bleek dat de soep toch dikwijls minder heet gegeten werd. Tijdens een flamboyant concert van het ensemble Opera Quarta over de controverse die er in de 17de eeuw bestond tussen de Franse en de Italiaanse stijl, was vooral te horen dat componisten als Corelli, Dandrieu en Leclair als het zo uitkwam lustig leentjebuur over de grenzen speelden. Ook bij de Belgische pianist Jan Michiels, die Brahms en Liszt-bewerkingen van Wagner tegenover elkaar zette, kwam er geen werkelijke notenstrijd tot stand.
Glorieus was de vertolking van Brahms' Eerste Pianoconcert door de Russische pianist Alexei Lubimov en het orkest Anima Eterna. De glasheldere klank van de Bechstein uit 1870 leverde een fascinerende combinatie op met de timbres die het orkest uit zijn historische instrumenten haalde.
Gezien de opkomst bij deze concerten heeft het vaste festivalpubliek niet zo veel op met 19de-eeuwse muziek. Ter geruststelling: volgend jaar komt, met het thema 'polyfonie', de echte oude muziek weer ruimschoots aan bod.
© Frits van der Waa 2006
