de Volkskrant van 21-12-2004, Pagina 15, Kunst, Reportage
Halle-lu-jah! uit honderd kelen
ENSCHEDE
Meezingen met de 'Messiah'
Rond kerst is de 'Messiah' van Händel elke dag wel ergens live te beluisteren in Nederland. De Nationale Reisopera hoopt een traditie te maken van de meezing-versie.
De Grote Kerk in Enschede gaat schuil achter een reuzenrad, een draaimolen en een schaatsbaan. Schlagers schallen langs de muren. Maar achter de kerkdeuren klinkt heel andere muziek: 'For unto us a child is born'. Ondanks het kermisgeweld hebben zo'n 50 amateurzangers de weg naar binnen weten te vinden, waar ze zich onder leiding van dirigent Nicolas Mansfield voorbereiden op de meezing-Messiah die daar die avond wordt uitgevoerd.
Sinds 1742, het jaar dat de Messiah zijn première beleefde in Dublin, heeft het werk een ware zegetocht gemaakt. Händel-biografen melden dat er sedertdien geen jaar voorbij gegaan is zonder dat de Messiah ergens werd uitgevoerd, maar tegenwoordig is het stuk omstreeks de kersttijd in landen als Engeland en Nederland werkelijk iedere dag wel ergens live te beluisteren. Er is zelfs een internetpagina aan gewijd (http://gfhandel.org/concertseuropemessiah.htm), maar die vermeldt alleen de meest roemruchte: die van het RIAS-Kammerchor en de Nederlandse Bachvereniging. Voor de inspanningen van het Leiderdorps Kamerkoor bijvoorbeeld, is daar geen ruimte.
Is Händels meesterwerk werkelijk zo'n meezinger? De hulpzangers in de Grote Kerk komen weliswaar beslagen ten ijs: vooral de tenoren en sopranen weten hoorbaar van wanten. De bassen hebben er evenwel een hele toer aan niet te ontsporen in de ketens van rappe zestiende-noten die de componist bij wijlen door zijn muziek heeft gevlochten .'Af en toe komt het erg mooi bij elkaar', stelt Mansfield opbeurend vast.
Het is de tweede keer dat de Enschedese meezing-Messiah plaatsvindt. Organisator De Nationale Reisopera wil er een jaarlijkse traditie van maken. Een massale gebeurtenis is het niet. Waar de Messiah in de 19de eeuw dikwijls door honderdkoppige koren werd uitgevoerd, neigt de hedendaagse uitvoeringspraktijk meer naar kleinschaligheid. Samen tellen het Helios Ensemble en het Koor van de Reisopera iets meer dan vijftig man.
Het meezingen in Enschede is onderworpen aan restricties. Alleen de zangers die bij de repetitie geweest zijn mogen meedoen, en bij de recitatieven en aria's hebben de solisten het woord alleen. Dat leidt tot een luisterrijke uitvoering, waarin de mee-zangers wat extra body geven aan het professionele geluid van het koor .
Sopraan Hanneke van Dijk kwinkeleert blijmoedig, en de pronte tenor Russel Hibberd debiteert zijn tekst met zo veel felheid dat je in de aria Thou shalt break them de scherven in het rond hoort vliegen. Maar het hoogtepunt is natuurlijk het slot van het tweede deel, waarbij ook de hulpkrachten mogen gaan staan, en zich verlustigen in het scanderen van de reli-yell: Halle-lu-jah! Van de kermis heeft zich intussen een gewijde stilte meester gemaakt.
© Frits van der Waa 2006
