de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 10 januari 2005 (pagina 14)
Beestachtige Bozzio ontleedt zichzelf
Traces of Rhythm: openingsconcert met Terry Bozzio, Arnold Marinissen,
Lê Quan Ninh, Arno van Nieuwenhuize e.a. 7 januari, Concertzaal, Tilburg.
'Ritme is meer dan trommelen', stelt directeur Geurt Grosfeld tijdens de openingsavond van het
Traces of Rhythm-festival, en dat is een waarheid waar geen muzikant omheen kan. Toch gaat
Traces of Rhythm allereerst over slagwerk. Tien dagen lang wordt er in de zalen van vijf Brabantse
steden geroffeld, getikt, gerammeld en gebeukt.
Belangrijke hoofdpersonen zijn artists in residence Arnold Marinissen en Terry Bozzio, die
bij het openingsconcert van afgelopen vrijdag vanzelfsprekend vele rake tikken uitdeelden.
Marinissen, die zich in de eerste plaats toelegt op de gecomponeerde hedendaagse muziek, beperkt
zich evenwel niet tot het gebruikelijke arsenaal aan percussie-instrumenten, maar gooit ook zijn stem
in de strijd. Dat is meteen al te horen in zijn eigen Miniatuur I, waarin op band opgenomen
brom-, hijg- en kwekgeluiden een veellagige ritmische structuur vormen. In Story van John Cage
doet Marinissen het ook puur vocaal, en in Temazcal van Javier Alvarez gebruikt hij niet meer
dan twee piepkleine maracas als overweldigend live-tegenwicht voor een tape met elektronische
geluiden.
Middels een aantal video-camera's krijgt het publiek in de Tilburgse Concertzaal fraaie close-ups
te zien van de verrichtingen op het podium, en dat is in het geval van Terry Bozzio geen overbodige
luxe, aangezien de Amerikaanse meesterdrummer vrijwel geheel schuil gaat achter zijn gigantische set
bekkens en troms.
Bozzio's naam zal voorgoed geassocieerd blijven met die van Frank Zappa, bij wie hij in de jaren
zeventig furore maakte. Voor één keer hoeft hij diens voor hem gecomponeerde The
Black Page niet te spelen, want dat doet violiste Jenny Spanoghe voor hem. Ze toont daarmee, en
ook in de Vierde Sonate van George Antheil, overtuigend aan dat ook de viool een
ritme-instrument kan zijn. Vergeleken daarbij klinkt Antheilisms for Jenny van de Belgische
componist Jan van Landeghem erg lauw en weinig geprofileerd.
Bozzio is een beest van een drummer. Hoewel hij explosief uit de hoek kan komen, imponeert hij nog
meer door zijn vermogen met twee voeten een doorgaand basispatroon neer te leggen, en zichzelf met
behulp van zijn stokken in factoren te ontleden.
De Vietnamese percussionist Lê Quan Ninh doet het met minder: hij schuurt en schraapt met
bekkens en dennenappels over het vel van een basdrum. Ook Arno van Nieuwenhuize (drummer van het
Metropole Orkest) heeft aan een simpele drumkit genoeg om een boeiend muzikaal verhaal te vertellen.
Maar tijdens de gezamenlijke improvisatie van de vier drummers blijkt waar het werkelijk om gaat: om
een scherp gehoor, en om het vermogen even snel als subtiel op elkaar in te spelen.
© Frits van der Waa 2006
