de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 29 april 2005 (pagina 15)
Oeverloze variaties in de juiste bedding
Strauss, Messiaen en Stravinsky door het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v.
Mariss Jansons. 26 april, Concertgebouw, Amsterdam. Radio 4: 1/5, 14.00.
Drie glimmende orkestvehikels had Mariss Jansons meegenomen uit München, samen met het
Symphonieorchester des Bayerische Rundfunks, waarvan hij sinds 2003 chef-dirigent is. Voor
Jansons was het optreden met zijn Duitse orkest in de Concertgebouw-serie Wereldberoemde
Symfonieorkesten een uitwedstrijd in eigen huis: hij is ook baas van het Koninklijk
Concertgebouworkest.
Van meet af aan liet Jansons horen dat hij ook in München de teugels stevig in handen
heeft, en daar bood Richard Strauss' Don Quixote hem alle gelegenheid toe. Gematteerde
alten, doorzichtige violen, en weelderig gestopte hoorns maakten weldra plaats voor een welhaast
uit zijn voegen barstend orkest, maar Jansons beheerste de klank van het totaal ten volle,
accentueerde kronkels, woelde onderlagen op en leidde Strauss' nogal oeverloze variaties in
de juiste bedding. Cellist Wen Sinn Yang vertolkte de rol van de praatgrage Don met groot gezag
en een toonprojectie waaraan maar weinig van zijn collega's kunnen tippen.
Ook bij Messiaens Hymne au Saint Sacrament is de boenwas al meegecomponeerd, in de
vorm van boterzachte strijkers en stroperige septiemen. Maar deze godvruchtige suikerspin is
ten minste vormvaster dan Strauss' Quichotterieën, en Jansons weet het werk handen en voeten te geven.
De Vuurvogel-suite van Stravinsky is ook een werk waarin het vooral gaat om de carrosserie,
maar Stravinsky, die ook in zijn vroege werk de Picasso van de twintigste-eeuwse muziek blijft, weet
kunst en kitsch altijd feilloos uit elkaar te houden.
Jansons doseerde de pianissimo's met een titreerburet, gutste vloeiende lijnen in het hout,
ontketende akoestische wervelwinden en legde waar nodig de knoet erover. Maar zoals het perfect
gedrilde Beierse radio-orkest ook in de twee toegiften liet horen, heeft het een harde hand
nauwelijks nodig.
© Frits van der Waa 2006
