de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 13 juni 2005 (pagina 10)
'Nieuwe' Vivaldi meer een curiositeit
Motezuma, van Antonio Vivaldi, door Modo Antiquo en solisten o.l.v. Federico Maria Sardelli.
11 juni, Doelen, Rotterdam.
Het is natuurlijk wel iets bijzonders om een verloren gewaande opera terug te vinden, en helemaal
als die geschreven is door een topcomponist als Antonio Vivaldi. Het overkwam musicoloog Steffen
Voss, toen hij zich een paar jaar terug verdiepte in het muziekarchief van de Berlijnse Sing-Akademie,
dat meer dan vijftig jaar in Kiev had gelegen.
De vrucht van zijn speurwerk, de opera Motezuma, beleefde zaterdag tijdens de Rotterdamse
Operadagen haar wereldpremière – of althans haar eerste uitvoering sinds 1733, wat
nagenoeg op hetzelfde neerkomt.
De primeur is met zo veel bombarie uitgevent dat een paar kanttekeningen wel op hun plaats zijn.
Om te beginnen worden er wel vaker barokopera's uitgevoerd die een eeuw of drie op de plank hebben
gelegen. Bij de Nederlandse Bachvereniging en het Utrechts Barok Consort is dat zelfs een vaste
praktijk, maar voor dat soort concerten loopt dan niet de halve Nederlandse operawereld uit, zoals
in Rotterdam het geval was.
Verder kun je je afvragen wat de betekenis is van Vivaldi als operacomponist. Er is althans
geen enkele van zijn vijftig opera's die zelfs maar een klein beetje repertoire heeft gehouden,
en dat zal toch echt niet alleen komen doordat ze zo moeilijk te zingen zijn.
Maar het belang van de ontdekking is allereerst betrekkelijk doordat Motezuma niet
compleet is teruggevonden. Zowel het begin als het eind ontbreekt, met als gevolg dat het hier
toch eerder om een interessante curiositeit gaat.
Het moet gezegd worden dat de organisatoren zich flink hebben uitgesloofd om er een succes
van te maken. Er is een cast van zes uitmuntende zangers aangetrokken, het Italiaanse
ensemble Modo Antiquo leverde een even geestdriftige als puntige begeleiding, en om de lacune
aan het eind te vullen is een video opgenomen waarin een als Vivaldi verklede acteur zich tot
het publiek richt.
Curieus is ook dat het titelpersonages van het teruggevonden torso een Azteekse koning-priester
is. Daarmee hebben Vivaldi en zijn librettist Giusti misschien wel de eerste antikoloniale
opera geschreven. Overigens hebben fictie en operaconventie verder de overhand, zodat de dochter
van Motezuma onwaarschijnlijk genoeg het liefje is van de broer van de Spaanse bevelhebber, en
de vele schermutselingen anders dan de ware historie besluiten met een happy end (dat dus
nog steeds zoek is).
Flitsende muziek bevat Motezuma zeker, al zijn de recitatieven aan de omslachtige kant.
Aangezien Vivaldi drie van de vier mannenrollen voor castraten heeft geschreven, werd bariton
Sergio Foresti, die de titelrol met gepaste noblesse vertolkte, in De Doelen geflankeerd door
vijf dames.
Allen muntten uit door strijdvaardige stemkunst en het vermogen om op koers te blijven in
ultrasnelle loopjes. De kroon spande mezzo Marie-Nicole Lemieux. Als Motezuma's echtgenote Mitrena
dwong ze respect af met haar vliegensvlugge vocalises en het mennen van een denkbeeldig paard.
© Frits van der Waa 2006
