de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 19 juli 2005 (pagina 15)
Opera Trionfo dient verrukkelijke onzin Poulenc smakelijk op
Les Mamelles de Tirésias, van Francis Poulenc, door Opera Trionfo en het Nieuw Ensemble o.l.v. Ed Spanjaard en Jeanne Companjen. 17 juli, Concertgebouw, Amsterdam.
Het is maar goed dat regisseuse Jeanne Companjen een Nederlandse explicateur liet meespelen in
Poulencs komische operaatje Les Mamelles de Tirésias, want in het Concertgebouw
was het weer eens zo donker gemaakt dat het zojuist voor enkele lieve duiten aangeschafte
tekstboekje praktisch onbruikbaar was. Een onuitstaanbare praktijk.
Echt nodig was dat tekstboek trouwens niet, want het libretto van Les Mamelles bestaat
voor het grootste deel uit verrukkelijke onzin. Het toneelstuk, waarin Guillaume Apollinaire de
suffragettebeweging op de hak neemt, dateert van 1917, de operaversie stamt uit 1944. De
geënsceneerde versie die Opera Trionfo drie jaar terug bracht moet nog veel dwazer zijn
geweest, maar deze herneming in aangeklede concertvorm liegt er ook niet om. Het belangrijkste
attribuut zijn de twee ballonnen die fungeren als de borsten (mamelles) waarvan de vrouwelijke
hoofdpersoon Thérèse zich ontdoet in haar strijd om een geëmancipeerd bestaan.
Tevens meet ze zich de naam Tirésias aan. Haar man neemt vervolgens de taak op zich om
kinderen te krijgen en produceert daarvan 40.049 in één dag. Er volgt hongersnood
en uiteindelijk komt Thérèse tot inkeer.
Dit luchtige gegeven heeft Poulenc geïnspireerd tot het schrijven van een partituur als
een schuimtaart, vol goedgemutste deuntjes, circusachtige orkestuitbarstingen en kwekkende
zangpartijen met een enkele virtuoze uithaal. De acht solisten, in het bijzonder Renate Arends
als Thérèse en Bernard Loonen als Le Mari, treffen de komische noten in het hart,
daarbij geschraagd door het koor van opera Trionfo. Een met stokbroden uitgevochten duel, plus
malle hoedjes en slabbetjes voor de grote kinderschaar maken de pret compleet.
Poulencs muziek, die bruist van inventiviteit en van het ene tempo in het andere buitelt,
is bij het Nieuw Ensemble en dirigent Ed Spanjaard in bijzonder goede handen. Zelden is de
simpele driekwartsmaat met zoveel esprit gehanteerd, en Bart Visman, die het operaatje
voor kamerorkest heeft bewerkt, weet vele welgedane mengsels uit het Nieuw Ensemble te halen.
Of Les Mamelles, dat overigens in minder dan een uur verklonken is, hierna nog te
horen zal zijn is de vraag. Maar voor oktober staat de volgende productie van opera Trionfo
alweer op stapel, opnieuw met Visman als bewerker: ditmaal gaat het om Viva la Mamma, een
parodistische mini-opera van Gaetano Donizetti, waarin een volgende lichting jong talent de
kans krijgt om van zich te laten horen. Want dat is, naast het bieden van verantwoord vertier,
een van de eerste bestaansredenen van Opera Trionfo.
© Frits van der Waa 2006
