de Volkskrant, 1 december 2005
Bij voorbaat historisch
Chopin: Nocturnes, door Maurizio Pollini. DG (2 cd's).
Twee grootheden ontmoeten elkaar op deze dubbel-cd: Chopin, de visionaire vernieuwer van het
pianospel, en Maurizio Pollini, die zo hij niet de grootste van de levende pianisten is, in elk
geval tot de allergrootsten hoort. Zijn lezing van de Nocturnes, een genre dat Chopin zijn
leven lang bezig hield, en dat ook alleen dankzij hem een genre kon worden, is in één
woord soeverein. Elk van de in totaal negentien klankgedichten verleent hij zijn eigen sfeer en
kleur, en Pollini paart scherpzinnigheid aan sensitiviteit, wat iets totaal anders is dan
sentimentaliteit. De vleugel zingt, akkoorden vloeien, arpeggio's parelen, en zelfs de duisterste
diepten krijgen een verheven helderheid. Dit is een opname die bij voorbaat als historisch
bestempeld kan worden.
Chopin: Ballades, scherzo's, mazurka's e.a., door Emanuel Ax. RCA (2 cd's).
Bij deze Chopin-cd van Emanuel Ax passen twee waarschuwingen. Hoewel de Amerikaanse pianist met een
recente foto en Guus-Gelukstrikje op de omslag prijkt, gaat het hier om opnamen van zo'n twintig,
dertig jaar oud. Dat maakt overigens niet echt verschil, want Ax speelt nog altijd zoals toen:
briljant, intelligent, virtuoos en poëtisch, maar bij vlagen veel te hard. Dat is de tweede
waarschuwing, die vooral in de vier Ballades waarmee de cd opent, leidt tot minder aangename
gewaarwordingen, als de uitgesproken dromerige, verleidelijke openingspassages opeens omslaan in een
hoogwaardig gehamer dat klinkt alsof Ax de hamers in de snaren wil spijkeren. Er zijn zelfs een paar
opnamen bij waarin jengelende snaren en vreemde bijgeluiden doen vermoeden dat zulks hem nog gelukt
is ook. Toch zijn er ook mooie momenten.
Alfred Cortot: The Master Classes. Sony (3 cd's).
Alfred Cortot (1877-1962) gold in zijn tijd als de meest vooraanstaande Chopin-vertolker, hetgeen
nog altijd te horen is op de vele opnamen die nadien zijn heruitgebracht.
Niet lang geleden zijn er opnamen boven water gekomen van een aantal masterclasses die hij
tegen het eind van zijn leven gaf aan de Ecole Normale de Musique. Die opnamen zijn nu op een
driedubbel-cd verschenen, voorzien van een boekje met een uitvoerige toelichting van collega-pianist
Murray Perahia, en een complete transcriptie van Cortots commentaren.
Voor archeologen van de uitvoeringspraktijk is dit ongetwijfeld een interessante release, maar voor
de doorsnee-luisteraar is het niet om aan te horen. Cortot praat er niet alleen doorheen, maar speelt
telkens niet meer dan stukken en brokken die bovendien steevast ontaarden in slordig geveeg over de
piano. Er zijn maar een paar stukjes - met name de preludes van Chopin - waarin je inderdaad een
glimp opvangt van de geniale pianist die Cortot was.
Yundi Li: Vienna Recital: Scarlatti, Mozart, Schumann en Liszt. DG.
De jonge Chinese pianist Yundi Li schijnt ook geweldig Chopin te spelen. Hij won althans in 2000 het
befaamde naar de componist genoemde concours in Warschau. Op de cd Vienna Recital komt Chopin
helaas niet voor. Anders dan de titel suggereert, gaat het hier niet om een live-concert,
maar om een registratie zonder publiek in de Weense Musikverein, die volgens Li zo'n fantastische
akoestiek heeft. Dat zal wel, maar het is niet terug te horen in de nogal neutraal klinkende opname.
Erger is het neutraliserend effect dat Li's spel heeft op Scarlatti en Mozart. Technisch is het om
door een ringetje te halen, maar er is werkelijk geen kraak of smaak aan. Van uit je bol gaan heeft
Li duidelijk geen kaas gegeten. Liszts Rhapsodie espagnole is het enige stuk dat werkelijk
profiteert van zo'n plooivrije behandeling.
© Frits van der Waa 2006
